Nadenken over tweede termijn op Texel
2015 wordt het jaar waarin Francine Giskes haar eerste termijn als burgemeester van Texel afsluit. Een terugblik op de eerste vijf jaar als burgemeester en een korte vooruitblik naar de komende jaren.
Op 20 november 2015 is het zes jaar geleden dat u burgemeester op Texel werd. Gaat u op voor een tweede termijn?
Ik heb net het eerste lustrum achter de rug, maar het is wel iets waar ik over ga nadenken. Dat doe ik deze dagen onder de kerstboom, zodat ik rustig mijn afwegingen kan maken. Qua leeftijd kan ik nog een termijn doen, een burgemeester mag doorgaan tot zeventig jaar.'
Welke kant gaan de overwegingen uit?
Ik kan nog niet zeggen welke de kant balans opgaat. Ik doe het werk met veel plezier, maar het is ook een zware functie die veel invloed op het privéleven heeft. Aan de andere kant voel ik de solidariteit met jonge mensen die waarschijnlijk nog veel langer dan tot hun 65ste moeten werken. Daarnaast ben ik gezond van lijf en ledenen en ik vind werken leuk. Zeker als het met jonge mensen is, dan leer je dan zelf ook weer van.
Grote kans dat veranderingen in zorg op Texel slagen door de kleine gemeenschap
Als u zo terugblikt op de eerste termijn als burgemeester, wat zijn dan de eerste ervaringen die u zou benoemen?
Dat het bijzonder en inspannend is geweest. Texel is een bijzondere plek met bijzondere vraagstukken. Bijvoorbeeld de omgang met water, de dijkversterking, de werkgelegenheid of een bultrug die aanspoelt. Als ik terugkijk, ben ik behoorlijk tevreden. Maar er zijn ongetwijfeld ook mensen met kritiek, zeker als dingen niet naar hun zin gaan. Dat hoort er nou eenmaal bij.
Wat zou u benoemen als zaken die de afgelopen jaren gelukt zijn? De noodaanlanding in Den Helder, de zandige versterking van de Prins Hendrikdijk?
Dat zijn inderdaad twee zaken die tot stand zijn gebracht. Maar ook het nieuwe bestemmingsplan Buitengebied. Dat is in de vorige collegeperiode na een lange aanloop naar een eindstadium geleid. Texel is teruggekeerd in de Waddensamenwerking, er is een havenvisie voor Oudeschild gekomen, de tweede ambulance is behouden en de brandweer is geregionaliseerd. Ik doe dit natuurlijk niet alleen, ook het college en de ambtelijke organisatie hebben hier hard voor gewerkt. Als burgemeester heb je meer de taak ervoor te zorgen dat er een punt aan lopende trajecten wordt gedraaid en dat zaken op een goede manier worden afgehecht. Er moeten geen losse eindjes achterblijven.
Hoe staat het met de OSG? Dat is een zaak die inmiddels meerdere jaren loopt?
Daar is het nog steeds spannend. De onderwijsinspectie houdt de school in de gaten en we zijn er nog lang niet. Het lijkt wel de goede kant op te gaan. De raad heeft afgelopen jaar een toekomstvisie voor de school vastgesteld en €1,6 miljoen extra beschikbaar gesteld om veranderingen op de OSG door te voeren. Dat helpt wel bij de onderwijsinspectie. Het is onze dure plicht ervoor te zorgen dat het onderwijs op Texel goed is.
Dan ben je bezig voor de leerlingen en dan word je vervolgens geconfronteerd met een groep leerlingen die vervroegd wordt teruggestuurd van een werkweek omdat er een hoop alcohol hadden gedronken, terwijl dat niet mocht.
Ja, dat is zo. In dat geval ben ik blij dat de directie van de OSG goed heeft ingegrepen en duidelijk het signaal heeft afgegeven dat het niet getolereerd werd. Dan komen we meteen op de dingen die hier nog niet goed gaan en dat zijn alcohol en drugs. De afgelopen tijd hoor ik eerder meer dan minder verhalen over het gebruik van alcohol en drugs en dat blijft zorgelijk. Ik blijf ervoor pleiten dat we daar met elkaar op het eiland gezamenlijk wat aan moeten doen. Het kan niet alleen een taak van de ouders zijn. Het zou me een lief ding waard zijn als het lukt om het gebruik van alcohol en drugs te verminderen. Te veel en te jonge kinderen zijn hiermee bezig op ons eiland.
Hoe staat het met de reorganisatie op het gemeentehuis?
Dat is in rustige vaarwater gekomen.Voor iedereen is duidelijkheid over zijn of haar plek. Een aantal mensen werkt inmiddels elders in de Kop van Noord-Holland. Doel was een plattere organisatie, efficiënter werken en de dienstverlening verbeteren, maar het proces heeft ook stress opgeleverd. Daar ben ik me van bewust. We zijn nog niet klaar, we moeten nu leren omgaan met de nieuwe cultuur van de organisatie.
Onderdeel van de veranderingen was ook meer samenwerking tussen Texel en de andere gemeenten in de Noordkop. Hoe gaat het daarmee?
Dat is in een interessant stadium gekomen. Er zit ruimte tussen denken en doen. Samenwerken kan de autonomie van een gemeente raken. Dat geldt niet alleen voor Texel, maar speelt ook bij andere gemeenten in de Noordkop. Samenwerken moet voor beiden een voordeel opleveren, anders heeft het weinig zin. Om een goed beeld van samenwerking te krijgen, zijn we laatst met raadsleden en wethouders van de gemeenten in de Noordkop naar de Drechtsteden geweest om te zien hoe ze daar samenwerken. Dat zijn zes gemeenten in Zuid-Holland die allemaal hun zelfstandigheid behouden hebben, maar gezamenlijk één organisatie hebben waarbij diverse gemeentelijke afdelingen zijn ondergebracht.
De gemeenten in de Noordkop zouden ook meer gaan samenwerken in De Kop Werkt?
Het is allemaal niet eenvoudig. In het programma De Kop Werkt - bedoeld om de regio sociaal en economisch gezond te houden - is veel discussie, maar er zouden ook een keer knopen moeten worden doorgehakt. Maar praten over samenwerken is ook praten over investeringen en geld. En het gaat over vertrouwen in elkaar om te willen samenwerken. We zijn nu bezig te trechteren, zodat er een aantal projecten overblijft om uit te voeren. Op een gegeven moment moet je beslissingen nemen en tot resultaten komen. Wat samenwerken betreft, wedt Texel gelukkig op twee paarden, omdat we ook samenwerken met de andere Waddeneilanden. Dat laatste is goed om de gezamenlijke belangen van de eilanden in Den Haag te verdedigen, maar als het op massa aankomt, zijn we als Texel op Noord-Holland aangewezen.
Toen u aantrad als burgemeester hield u een speech waarbij u de hoop uitsprak dat Texel zich op zijn breedst zou manifesteren als tegenhanger van 'Holland op zijn smalst'. Wat ziet u daar vijf jaar later van terug?
Ik bedoelde daar destijds mee dat ik hoopte dat mensen verder zouden kijken dan hun neus lang is of over hun eigen schaduw heen zouden kunnen springen. Op dat vlak kijk ik trots naar bijvoorbeeld initiatieven als in De Cocksdorp en De Koog waar mensen de handen ineen hebben geslagen om tot plannen voor de toekomst te komen. Of Den Hoorn waar ze een jaar of tien geleden al met de plannen voor het loodsendorp kwamen. Het is erg prettig als mensen naar hun eigen omgeving kijken en zelf in actie komen om wat te ondernemen. Dat is wat anders dan enkel zeuren dat dingen niet goed gaan.
Hoe staat het met de plannen om Texel vanaf 2020 volledig duurzaam te hebben? Dat was voor u destijds ook een van de redenen om voor Texel te kiezen. Nog vijf jaar en dan is het 2020.
We hebben nog een lange weg te gaan om tot 100 procent duurzaamheid te komen, zoals het in het ambitiemanifest uit 2008 staat. Discussies over windenergie of het gebruik van blue energy uit water zullen nog een flinke impuls moeten krijgen. Maar als je bijvoorbeeld kijkt naar het Energieloket dan zie je dat bij particulieren en bedrijven al flinke stappen worden gezet. Daar hebben we eerst twee miljoen van de provincie voor gehad en later nog eens acht ton. Bij elkaar heeft dat tot een investering van zo'n tien miljoen euro in energiebesparende maatregelen in gebouwen geleid.
Ik kom nog even terug op Texel op zijn breedst en het belang van korte lijnen. Je ziet tegelijkertijd dat er – met het toenemen van samenwerking – het nodige naar de overkant gaat en de lijnen juist langer worden. Hoe kan Texel zichzelf blijven in een tijd waarin veel naar grotere gehelen wordt opgeschaald?
Texel zal altijd wel Texel blijven, daar maak ik me niet zo'n zorgen om. We leven natuurlijk niet op een klomp op de oceaan, we zijn ook gewoon burgers van Nederland en de wereld. Maar tegelijkertijd heb je hier in je eigen omgeving geborgenheid. Als ik dan kijk naar de veranderingen in de zorg die vanaf 2015 van kracht worden, dan verwacht ik juist op Texel een grote kans van slagen omdat we hier een kleine gemeenschap hebben met mensen die met elkaar begaan zijn. Laten we dat benutten.
Jeroen van Hattum
