Als wind tegenzit, harder trappen
'Ik besef dat er kritisch naar de banken wordt gekeken. Ik wil een directievoorzitter van een lokale bank zijn die aanspreekbaar is, bereid is in gesprek te gaan en zo vertrouwen terug te winnen.'
Dat zegt Harry Nieuwenhuizen, per 1 december de nieuwe directievoorzitter van Rabobank Kop van Noord-Holland. Terug van weggeweest, want de 55-jarige Westfries werkt al 27 jaar bij de Rabobank. Hij maakte carrière in de Noordoostpolder-Urk, in Westfriesland Oost en Noord-Holland Noord als directeur Commerciële Zaken. Om in 2009 te verhuizen naar Rabobank Sneek-Zuidwest Friesland, waar hij als directeur Bedrijven en Private Banking onder meer de 'migratie' van de Frieslandbank meemaakte. Een bezig baasje, tussen de bedrijven door volgde hij de laatste drie jaar aan de universiteit Groningen de masteropleiding Bedrijfskunde, waar hij dit voorjaar zijn bul haalde. En nu terug op het oude nest, althans deels. Want zijn oude bank is inmiddels gefuseerd. Er is meer veranderd. 'Economisch zijn we in heel ander weer terecht gekomen. Nu lijkt het aan te trekken, maar het is nog broos. Wat je vaak ziet bij economische turbulentie is dat grote, internationale bedrijven voorop lopen, het mkb komt er achteraan. In de zakelijke markt zijn de investeringsplannen nog spaarzaam. In de agrarische sector, die zijn eigen dynamiek heeft, zijn de investeringen en daarmee de groei in de kredietverlening doorgegaan. Als het quotum er in 2015 vanaf gaat, wordt de markt minder gereguleerd dan hij was. We moeten er aan wennen dat de melkprijs gaat schommelen. Ook de boycot van Rusland heeft z'n effect op de prijs. Voor de lange termijn blijft de Rabobank optimistisch voor de melkveehouderij. De ontwikkeling van vraag en aanbod zal zich gunstig blijven ontwikkelen. De schatting is dat tussen nu en 2050 de wereldvoedselproductie moet verdubbelen.'
Hoe staat de bank er zelf voor? 'Het fusieproces van Noord-Holland Noord en Schagen-Wieringerland tot Kop van Noord-Holland is voltooid. Er is veel werk verzet en de bank staat er organisatorisch en financieel goed voor. Het is ook een pijnlijk proces geweest, omdat we van een dertigtal mensen afscheid hebben genomen. Mijn voornaamste uitdaging is: hoe gaan we met elkaar bouwen aan de toekomst van de bank. Met het vizier gericht op de klant. Dat is nodig. Er is een hoop gebeurd in bankenland. Het imago heeft een deuk opgelopen. Het vertrouwen moeten we terugwinnen in het contact met de klant. Laten zien dat we het beste met ze voor hebben.'
Een bank, één van de honderd lokale Rabobanken, met nu een balanstotaal van €2,7 miljard. 'Voor Rabobank-begrippen een mooie, gemiddelde omvang, die niet direct noodzaakt tot verdere schaalvergroting. Over verdere fusie wordt nu niet nagedacht. Maar ik weet: elk besluit staat tot het volgende. Ik denk dat de bank nu heel andere prioriteiten heeft dan de fusie.' Zoals? 'Wat er speelt in de financiële wereld. We hebben te maken met een nieuwe toezichthouder, de Europese Centrale Bank.' Hoe lang blijft de Rabobank nog coöperatie? 'In ruim honderd jaar hebben we de coöperatie voortdurend aangepast aan de ontwikkeling in de tijd. Het hart van de coöperatie zal altijd de lokale bank zijn en de lokalen verwevenheid met de klant en de samenleving. Dat verandert niet. Rabobank Kop van Noord-Holland heeft 22.000 leden, op Texel 3700, een aantal dat constant is. Circa dertig procent van onze klanten is lid. Dat zegt iets over de betrokkenheid. De toekomst brengt grote uitdagingen. De financiële dienstverlening digitaliseert in rap tempo. Steeds meer gaat via internet en mobiel. Daar investeren we enorm in. Klanten pakken dat razendsnel op, ook door het gemak. De bank is zeven dagen in de week 24 uur beschikbaar. Dichterbij dan ooit, in je binnenzak. Gelijktijdig kunnen we door persoonlijk contact toegevoegde waarde leveren. Als wij dat goed invullen, is er zeker ruimte voor de bank. Het persoonlijk contact met de klant neemt af, maar op de momenten dat het er toe doet, zoals de aankoop van een huis, als je een bedrijf start, gaat investeren of uitbreiden, dan wil je persoonlijk advies. Dat is toegevoegde waarde, daarop moeten we focussen.'
Er is een hoop gebeurd in bankenland. Het imago heeft een deuk opgelopen.
'De Rabobank is zó verweven met de samenleving, ik denk dat we ons dat te weinig realiseren. We zijn op alle fronten van de financiële dienstverlening marktleider. Ons marktaandeel aan woninghypotheken is circa 25 procent, op Texel zelfs 50 procent. Zakelijk zitten we in de agrarische sector op 80 à 90 procent en in het mkb meer dan 50 procent. Dan heb je het niet alleen over marktaandeel, maar ook over verantwoordelijkheid. Economisch en maatschappelijk. Die vervullen we bijvoorbeeld door nieuwe initiatieven te stimuleren, sponsoring, ondersteuning en de Raboton. Coöperatief rendement noemen we dat. Texel onderscheidt zich binnen de bank door het grote aandeel aan toerisme en recreatie, agrariërs zijn ook belangrijk. We doen ook onderzoek naar de detailhandel en de toekomstverwachting. Ook volgen we woonfuncties op Texel en de woonvisie. Hoe gaat de woonbehoefte zich hier de komende jaren ontwikkelen?'
Op verjaardagen hoor je wel: 'Vroeger kon alles, tegenwoordig niets meer.' Met name starters komen moeilijk aan een hypotheek. De gemeente heeft sinds kort de starterslening. Maar volgens onze informatie wordt het overgrote deel hiervan door andere maatschappijen dan de Rabobank gefinancierd. 'Startersleningen zijn een apart verhaal. Je betaalt de eerste drie jaar geen lasten. Dat is ook een valkuil, want daarna moet je het toch betalen. Dat kan betekenen dat je na die drie jaar in budgetproblemen kan komen. Het is de vraag of dat in het belang van de klant is. Er kan een groot verschil zitten in wat de klant vraagt en waar die behoefte aan heeft. De praktijk is dat als we met een klant in gesprek gaan, dat we ook met die klant verder gaan. Texel kent een specifieke situatie. De huizenprijzen zijn er al jaren relatief hoog, terwijl de inkomens onder het gemiddelde liggen. Dat combineert niet met elkaar. Je kunt wel tot het gaatje gaan, maar daar is de klant niet altijd mee geholpen. Voor wie voor het eerst koopt zijn er ook andere mogelijkheden dan de starterslening. Denk aan een schenking door de ouders of de generatiehypotheek. Met vijftig procent van alle woninghypotheken doen we het zo slecht nog niet. Natuurlijk kijken we kritisch, maar we zitten niet met de hand op de knip. We sluiten nog steeds hypotheken af.'
Een bank die dichtbij de klant wil staan, hoort hier ook een kantoor op het eiland te hebben. Hierover doen allerlei speculaties de ronde. Nieuwenhuizen: 'We blijven met een full service kantoor op Texel, dat is iets wat vast staat!'
Hoe ver reikt de beslissingbevoegdheid van de lokale bank? 'Op een bijeenkomst van Rabobank Nederland vorig week zijn een paar dingen onderstreept: we zijn en blijven een coöperatie en decentrale organisatie. Maar we moeten de organisatie blijven aanpassen. Als lokale Rabobanken gaan we steeds meer op elkaar lijken. Vroeger waren er meer verschillen. Wij kunnen hier wel iets heel anders doen, maar onder meer via sociale media is dat in een oogwenk bekend tot in Maastricht. Vroeger hadden we hier geen idee hoe ze het daar deden, nu wel. De tijd dwingt ons dingen met elkaar af te stemmen. Dezelfde regels. Achter de schermen, in de backoffice, gebeurt steeds meer centraal. Dat moet ook, onze prijskwaliteitverhouding moet wel kloppen. We letten voortdurend op de kosten. Maar beslissingen worden in hoge mate in de regio genomen. We kunnen wel doen alsof die regels zo slecht zijn, maar uiteindelijk zijn ze bedoeld om de klant goed te helpen. Onze uitdaging om dat binnen de regels dat zo optimaal mogelijk te doen. Daarom ben ik hartstikke blij met mensen zoals Joke Lagerveld. Bij het eerste gesprek staat de computer niet aan. Doe eerst maar je verhaal. Daar gaat het om, wat zit er achter, hoe denkt de klant.' De crisis en andere ellende heeft de klant mondiger gemaakt. Gesjoemel met de Liborrente bracht de bank negatief in het nieuws. 'Onze medewerkers hier die keihard werken konden er niets aan doen, maar werden er wel op aangesproken. Heel vervelend. Toch kiezen mensen in deze tijd voor een echte bank en willen in gesprek met iemand die ze kennen. Door dat menselijke kunnen wij vertrouwen herstellen.' Over vertrouwen gesproken. Er is de laatste tijd veel te doen over derivaten. Met name ondernemers mopperen erover. 'Als ondernemers investeerden en om een vaste rente vroegen, hebben we dat een tijdje ingevuld met derivaten. Nu de rente blijft dalen, is dat vervelend. Dat zou ook zo zijn bij een vaste rente. Als mensen dat contract willen afkopen, dan hangt daar een vergoedingsrente aan vast. We moeten dat blijven uitleggen aan de klant, al kunnen we daarmee niet altijd de pijn wegnemen.'
Het fenomeen crowdfunding, waarbij mensen buiten banken om financiering zoeken, neemt een hoge vlucht. 'We hebben al zo'n prachtig instituut: de Rabobank. We halen geld op bij lokale spaarders en maken daar bedrijven en andere activiteiten mee mogelijk. Wij volgen dit op de voet en zijn ook betrokken bij de landelijke ontwikkeling. Qua marktaandeel is crowdfunding nog beperkt. Het levert misschien meer rendement op, maar men moet zich ook realiseren dat men meer risico loopt.'
Ten slotte: 'Overal is het financieel slecht weer geweest, Texel heeft daar in zekere zin ook last van gehad. Maar nu ik na vijfeneenhalf jaar weer door Den Burg rij, zie ik dat er toch wel het een en ander gebouwd is. Maar natuurlijk is hier ook het nodige stil gevallen. Het kenmerk van deze lokale economie is dat in hoogconjunctuur de pieken wat minder hoog zijn, maar dat ook de dalen minder diep zijn. De mentaliteit van het platteland spreekt me aan. Een cultuur van doorgaan, hard werken. Zo zit ik ook wel in elkaar. Als de wind tegenzit, harder trappen.'
Gerard Timmerman
