'Biljarten is leuk, maar een bijzaak'
Al veertig jaar hebben de vrouwen van Den Hoorn een eigen biljartvereniging. Iedere woensdagavond komen ze bij elkaar om een partij te spelen. En om gezellig bij te praten, want daar gaat het toch vooral om. 'Biljarten is leuk, maar het is bijzaak.'
In deze serie interviews met bevlogen sporters vormen ze een beetje een bijzondere categorie. Ze zijn niet fanatiek, trainen nooit en of ze nu winnen of verliezen, dat is voor het welslagen van de avond van geen enkel belang. Dat betekent niet dat ze hun sport niet trouw zijn. Ria Groeskamp en Carry Welboren zijn al net zo lang lid als de club oud is: veertig jaar. Janny Schuijl sloot zich twee jaar later aan. En zelfs Christa Kamminga, die relatief weinig 'dienstjaren' heeft, hoort er al vijftien jaar bij. Jammer voor vrouwen die zich graag zouden aansluiten, want de club heeft een ledenstop. 'We zijn nu met z'n twaalven Dat vinden we genoeg. Nieuwelingen moeten wachten totdat er iemand stopt', vertelt Groeskamp. Kamminga grijnst: 'Of ze moeten een zaak met een biljart beginnen. Zo zijn Nelia Vlaming, Jolanda Knol en drie jaar geleden Jannie Hartog er ook bijgekomen.'
Het is woensdagavond, kwart voor negen. De biljarters druppelen één voor één Klif 23 binnen. Achter de bar staat eigenaar Sieme-Jan Zijm, die de vrouwen geroutineerd maar met voor iedereen een grapje van een drankje voorziet. De verslaggever neemt koffie, maar hij is de enige. De vrouwen drinken bijna allemaal bier of wijn. Ze zijn duidelijk een avondje uit. Veel haast om met biljarten te beginnen, hebben ze niet. Eerst moet er nog worden bijgepraat.
De club werd veertig jaar geleden opgericht in de roemruchte bar-discotheek De Spyker, zoals Loodsmanswelvaren een tijdje heette. 'Cor van Heerwaarden was de uitbater', vertelt Groeskamp. 'Een groepje mannen speelde daar op zaterdagavond altijd Tien over Rood. Ome Willem Duinker was er meestal bij en Cees Slegtenhorst ook. Op een gegeven moment kwamen er steeds meer vrouwen die ook wel eens mee wilden doen en toen dachten we: laten we zelf een groep oprichten.'
Als clubavond werd voor de woensdag gekozen. Welboren: 'Bewust, want dan keken de mannen naar voetbal op tv. Zo was dat toen nog. Tegenwoordig is er elke dag voetbal op tv.' Groeskamp: 'Er was veel animo, in het begin hadden we zelfs twee groepen. Om iedereen aan spelen te laten toekomen, ging een deel naar Het Kompas.' Welboren: 'We moesten het allemaal nog leren. Ome Piet Vlaming en Cees Slegtenhorst gaven ons les.' Schuijl: 'Dat heeft niet zo lang geduurd. Want toen ik er in 1976 bij kwam, was dat al niet meer.'
Toen De Spyker een andere uitbater kreeg, bleven de vrouwen het café trouw. Na Cor van eerwaarden kwam Willem Bakker, beter bekend als 'de Sjeik', gevolgd door Geuko Haikens en Wil van Hintum. De enige reden om voor een ander speellokaal te kiezen, was de beschikbaarheid van een biljart. Groeskamp: 'We hebben nog bij moeder De Ruwe in Happy Days gespeeld. Toen dat een Joegoslavisch restaurant werd, zijn we teruggegaan naar De Spyker, dat toen weer Loodsmanwelvaren heette. Wil van Hintum was eigenaar. Toen hij er een hotel van maakte, gingen we weer naar Happy Days. Daar zaten Henry van der El en William Pijnacker toen.' Sinds tweeënhalf jaar is Klif 23 het thuishonk, na eerst drie jaar bij Roel Buijs en Nelia Vlaming en daarna elf jaar bij Henk en Jolanda Knol op Loodsmansduin te hebben gespeeld. 'We gingen altijd achter het biljart aan. We zijn best wel zwervers', constateert Schuijl lachend.
Texel telt vele biljartverenigingen. Alleen in Den Hoorn zijn er al drie. Maar er is er maar één die uitsluitend voor vrouwen is. 'Er zijn er wel meer geweest. In Oosterend, in ieder geval. De Balcken heeft er ook één gehad. Maar ze zijn allemaal verdwenen', weet Groeskamp.
'Ze kwamen op hun knieën vragen of we weer mee wilden doen'
Gevraagd naar de reden waarom zij altijd zijn blijven bestaan, klinken er in rap tempo suggesties. Schuijl: 'Het is altijd heel gezellig. We kunnen goed met elkaar overweg.' 'Biljarten is leuk, maar het is bijzaak', vindt Groeskamp. Ze is al sinds het begin de penningmeester van de club. 'Heel primitief, hoor. Ik zet alleen kruisjes.' Welboren: 'We hebben geen kascontrolecommissie. Nooit gehad ook. We hebben altijd geld over.'
Dat betekent niet dat er niets wordt ondernomen. Schuijl: 'We doen elk jaar mee aan het Texels kampioenschap in De Koog.' Groeskamp: 'Nou ja, één jaar niet. Toen mochten we niet. Ze vonden ons te luidruchtig.' Kamminga: 'Maar het jaar erop deden we weer mee. Het was lang niet zo gezellig zonder ons. Ze kwamen op hun knieën vragen of we weer mee wilden doen.' Welboren: 'Ja, wij brengen de vrolijke noot.'
Ze doen niet mee om de prijzen. Dat houdt niet in dat ze zich alles maar laten aanleunen. Schuijl: 'Eén jaar hebben we alleen tegen elkaar gespeeld. Er deed verder niemand mee met een moyenne van onder de 0,5. Toen hebben we gezegd dat we dat niet meer wilden.' Groeskamp: 'We spelen elke woensdag al tegen elkaar. Daarvoor hoeven we niet aan het Texels kampioenschap mee te doen. Het jaar erop hadden ze een groep mannen van de brandweer uitgenodigd. Die waren nog maar net begonnen en speelden soms onderling een partijtje. Probleem is alleen dat zij nu doorstromen naar een sterkere groep en wij niet. Wij worden niet beter meer.' Kamminga: 'Maar er waren er ook die doorstroomden, maar niet wilden. Die vonden dat niet gezellig.'
Een paar keer per jaar hebben ze een uitwisseling. De eerste ooit (en nog ieder jaar herhaald) was lang geleden met 'De Ouwe Mannen', zoals de club van Willem Duinker, Toon de Leeuw en al die andere mannen die meestal met 'ome' werden aangeduid in de Hoornder volksmond werd genoemd. Vaste prik is ook de uitwisseling met De Jonge Mannen, van inmiddels ook al niet zo piepjonge biljarters als Willem Goënga en Lammert Bruining. Een derde uitwisseling die nog ieder jaar plaatsvindt, is die met Oudeschild. Groeskamp: 'Ze hebben er geen club meer, maar willen wel graag nog tegen ons biljarten. Het is een wat bij elkaar geraapt zootje, maar het is altijd erg gezellig.' Kamminga: 'En standaard ligt er sneeuw en is het glad. We hebben nog wel eens een sneeuwballengevecht gehouden. Het is altijd koud als we naar Oudeschild moeten.'
Sinds 1996 vertegenwoordigen de Hoornder vrouwen Texel tijdens het jaarlijkse Waddentoernooi. Gezelligheid is ook dan troef. Dat geldt eveneens voor hun onderlinge betrokkenheid. Toen ze eens naar Vlieland moesten en alle Texelse deelnemers met de veerdienst van Sil Boon gingen, maakten de Hoornders een lange omweg via Harlingen. Kamminga: 'Rie (Beets, red.) was niet zo goed ter been en we waren bang dat ze niet in het bootje van Sil kon komen. Bovendien moesten we dan met die hobbelkar van Maarten Nijman over de Vliehors en dat was ook niet zo aanlokkelijk. Daarom zijn we maar met z'n allen via Harlingen gegaan.' Ze grijnst: 'Ja, we zijn best betrokken. We huren ook altijd een huisje in het centrum. Voor onze senioren…'
Een paar jaar geleden stal Schuijl de show door de beste biljarter van het hele Waddentoernooi te worden. 'Dat vond ik best knap van mezelf', glundert ze. 'Ik ben nooit clubkampioen geweest.' Kamminga: 'We zetten nooit iets in De Hoornder over het Waddentoernooi, maar toen wel.'
Hoewel ze dus al sinds het eerste uur lid is, heeft ook Groeskamp nooit de clubtitel op haar naam geschreven. Op de vraag wie er regerend kampioen is, blijft het opvallend lang stil. Dat is dus inderdaad maar bijzaak. De titelhoudster, die druk verwikkeld is in een partij, weet het zelf nog wel. 'Ik', zegt Joke Geertsema, terwijl ze aanlegt om te stoten. 'Ik ben drie keer kampioen geweest', vertelt Welboren. 'Maar we zijn allemaal ongeveer van hetzelfde niveau. Alleen Jolanda Knol steekt er bovenuit. En Gitta Witte doet het de laatste tijd ook erg goed.'
Hoewel de naam niet zo vaak wordt gebruikt, heet de vereniging trouwens De Wijfkes. De constatering dat dit niet zo Texels klinkt, klopt. 'We hadden nooit een naam, maar bij een uitwisseling is ie bedacht door Dirk Timmerman van De Ouwe Mannen. Hij kwam oorspronkelijk uit West-Friesland en daar praten ze zo. De ouwe Timmerman had ook ooit bedacht dat er een poedelprijs moest zijn. Hij nam zelf een bos preien mee. Proien, zei hij zelf.'
De vrouwen hebben een reputatie hoog te houden waar het gaat om de duur van de clubavond. Na hun partij blijven ze altijd gezellig napraten, waardoor het steevast diep in de nacht wordt. Of niet? Schuijl: 'Dat valt mee, hoor. Het wordt niet meer zo idioot laat als vroeger. Om een uur of één, half twee gaan de meesten wel naar huis.' Kamminga begint te lachen: 'Ik geef toe, ik heb wel gehad dat ik tegen Nelia zei: Ik mag wel eens naar huis, want Marco (haar man, red.) moet zo werken. Die moest om kwart over zes op. Een andere keer zei ik tegen Henk Knol: Het onweert, ik kan nog niet naar huis, want ik draag een beugel BH. We hebben nog maar een biertje genomen.'
Groeskamp: 'Onderweg naar Loodsmansduin kon het wel eens erg donker zijn. Aardedonker.' Op de vraag of er wel eens iemand in de sloot is beland, wordt hard gelachen. 'Daar hebben we het niet over', klinkt het van alle kanten. Maar Kamminga kan het toch niet laten: 'Het sneeuwde een keer zo hard dat ik het fietspad tussen de Mokweg en de Stolpweg niet goed meer zag. Ik mag wel oppassen, dacht ik. Maar voor ik het wist, ging ik onderuit met mijn fiets en lag ik op mijn rug in de sneeuw. Verwenteld. Dat was precies ter hoogte van de boet van Ruud Bakker. Terwijl ik daar lag, dacht ik nog: Het zal je toch maar gebeuren dat je niet meer overeind komt en de volgende ochtend door Ruud wordt gevonden…'
Joop Rommets
