Fregat Orangwoudt
'Ze vinden dat ik moet stoppen. Ze denken dat ik een hartstilstand krijg als ik naar beneden ga. Dat zien we dan wel weer.' De teksten van wrakduiker Hans Eelman (71) zijn duidelijk, zaterdag ging 'zijn' documentaire in première.
De 'De Ondergang van het fregat Orangewoudt' werd zaterdag tijdens Struûn voor het eerst vertoond aan het publiek. En dat het publiek nieuwsgierig was bleek wel uit de enorme rijen die zich vormden voor de bioscoop. De documentaire gaat in op de zoektocht van Eelman naar de oorzaak van het zinken van het destijds nagelnieuwe fregat Orangewoudt in 1758. De documentaire brengt op prachtige wijze de gedrevenheid van Eelman in beeld. In de documentaire gaat het niet eens zozeer om de uitkomst van de zoektocht, maar om de weg ernaar toe. Een 250 jaar oude notariële akte over de mysterieuze ondergang van het schip en een aantal geheimzinnige graven op Texel vormden de basis van zijn zoektocht. Is het schip gekanteld doordat de kanonnen aan één kant stonden? Is er een balk aan de voorkant van het schip losgeschoten door een zwakte in de constructie? Heeft het schip te diep gelegen, waardoor het water via de afvoerkanalen juist naar binnen kwam? 'Baas van alle timmerlieden,de heer Baes, onderzocht de toedracht maar kon de exacte oorzaak ondanks allerlei getuigenissen niet aanwijzen. Hij tekende destijds het volgende op:
'ENKHUIZEN 30 OKTOBER 1758.
Dit is het gene ik Ue hier van kan meededelen. Ik wenschte wel wat beter aen uw oogmerk, 't welk toch is om de ware reden van 't zinken van t bovengemelde Schip te weten, te kunnen voldoen; doch zulks is my niet mogelijk; en byaldien dit met den tyd al eens gemeen word, zullen onze Nazaten misschien meer apparentie hebben, als wy, om 't zelve te ontdekken. In hoope dat ons Land door diergelyke Rampen verder mag worden behoed, eindige ik en blijve met achtinge.' (bron: www.fregatorangewoudt.nl)
De documentaire is geproduceerd en geregisseerd door Adré Janse die een stukje vakwerk op het doek heeft weten te tonen. De onorthodoxe methodes van Eelman, de gedrevenheid en de nuchtere instelling worden treffend in beeld gebracht. Hetzelfde geldt voor de samenwerking die Eelman tijdens deze missie heeft met Bataviabouwer Willem Vos. De twee kennen elkaar uit hun beginperiode van de scheepvaart. Inmiddels zijn Vos en Eelman specialisten binnen hun vakgebied. Vanwege zijn bouwtechnische kennis was hij van grote waarde in het oplossen van dit mysterie. 'Ik heb zelf ook genoten van de film. Zo vaak zie je jezelf niet op beeld natuurlijk. Ik krijg alleen maar lovende kritieken en dat is prachtig om te horen', vertelt Eelman. De uitkomst van de documentaire beschrijven we niet in dit artikel. Dit zou het plezier voor diegene die de documentaire nog wil zien wegnemen. Of, waar en wanneer de documentaire weer vertoond wordt is nog onzeker. 'Wij gaan aan de slag met het laten zien van de film in Noord-Holland en de rest van Nederland. De eerstvolgende locaties worden waarschijnlijk Hoorn en Den Helder. De film was vlak voor de première klaar dus we gaan ons nu richten op het verder verspreiden van de film', vertelt Karolien Maris (co-producent).