Egaliseren monument roept veel vragen op
De kwestie over het egaliseren van het archeologisch monument bij Den Hoorn heeft veel vragen en verwarring opgeroepen. Welke percelen zijn beschermd en waar kan ik die informatie vinden en in hoeverre schaadt dit te landbouw?
Op de kaart van het bestemmingsplan Buitengebied, waarop de betreffende loonwerker zich oriënteerde, staat het gebied namelijk niet als archeologisch monument aangegeven. Maar op de archeologische beleidskaart, die is vastgesteld in 2012 en die is te vinden op internet, staat het perceel op kaart nr. 5 'Waarden en Verwachtingen' ingetekend als perceel van 'zeer hoge archeologische waarde' (categorie 1) en dat het beschermd is. Volgens de toelichting zijn op en rond Texel acht terreinen aangemerkt als wettelijk beschermd monument. Een ander perceel ligt langs de Stolpweg en de omgeving van de Groeneplaats valt er onder. Deze terreinen vallen buiten de bevoegdheid van de gemeente. Voor eventuele werkzaamheden moet een monumentenvergunning worden aangevraagd.
Naast de acht percelen liggen er verspreid over Texel terreinen die zijn ingetekend met de waarde archeologie twee tot en met vijf. Ook hiervoor gelden beperkingen, zij het dat die minder ver gaan. Zo is het zonder omgevingsvergunning niet toegestaan 'substantieel ophogen en ontgraven van de bodem, aanleggen of verbreden van paden, wegen banen, etc., -aanleggen, verbreden en dempen van sloten, verlagen of verhogen van waterpeil, tenzij door waterschap, het scheuren van grasland en het uitvoeren van diepe grondbewerking, zoals woelen, mengen, diepploegen, egaliseren, aanleggen van drainage en ontginnen. Uitzondering geldt volgens de toelichting voor werkzaamheden kleiner of gelijk aan veertig vierkante meter of minder dan vijftig centimeter onder het maaiveld, die vallen onder normaal agrarisch gebruik.
Zeker is dat de archeologische beleidskaart boeren beperkt in hun mogelijkheden. LTO Noord KAVB afdeling Texel wees de gemeente er in 2013 op dat er in de Texelse bodem in het verleden vele bewerkingen en activiteiten hebben plaatsgevonden die de archeologische waarde van de bodem sterk hebben beïnvloed en dat die ontwikkelingen onvoldoende in de beleidskaart zijn opgenomen en dat een 'te hoge verwachtingswaarde aan de ondergrond is toegekend'. Maar aan het verzoek van LTO aan de gemeente om deze activiteiten alsnog in kaart te brengen is geen gehoor gegeven. Voorzitter Han van Egmond: 'Het draineren is iets versoepeld, maar voor de rest is niets met onze zienswijze gedaan. Het is regelgeving die van bovenaf is opgelegd. Het is goed er niet lukraak overal grasland mag worden gescheurd, maar dit legt de boeren ontzettend veel beperkingen op. Bewerkingen die vroeger werden toegestaan, mogen nu niet meer.' Als voorbeeld noemt hij een boer die van het hoogheemraadschap zijn sloot moet baggeren. 'Het zoute slib is nadelig voor het gras. Beter zou zijn om het grasland te scheuren en opnieuw in te zaaien. Maar dat kan dus niet zomaar. We hebben dit aangekaart bij provinciale LTO.' Of het grasland mag gescheurd hangt wellicht af van de vraag in hoeverre de afgesproken ondergrens van 4000 hectare grasland in het geding is. Vraag is of dat wordt bijgehouden en hoe hard die grens is. Het overtreden van de regels die gelden voor beschermde terreinen kan tot zware sancties leiden, zoals korting van premies op oud grasland.