Tienjarig Texelfonds wil verbindend zijn
Vertrouwen, verbindend, transparant, onafhankelijk en onpartijdig. Sleutelbegrippen voor het Texelfonds, dat tien jaar geleden werd opgericht. En dat nu met de status 'oudste lokale gemeenschapsfonds van Nederland' een voorbeeldrol vervult.
'Als je niets doet, gebeurt er ook niets', vertelt Jan Beijert, de bevlogen voorzitter van het Texelfonds. Hij stond aan de basis van de oprichting. 'Aanleiding was de vraag vanuit de samenleving: Kunnen we niet wat voor Texel doen? We raken op Texel meer op elkaar aangewezen. Het is niet meer vanzelfsprekend dat de overheid overal in springt. Geluk moeten we zelf maken. Daarin kan het gemeenschapsfonds een rol spelen.'
Penningmeester Dirk Vinke: 'Er zullen ongetwijfeld best vermogende Texelaars of Texelliefhebbers zijn die zich afvragen: Hoe kunnen we ons geld ten goede laten komen aan het eiland?' Beijert: 'Iedereen kan een eigen fonds oprichten, maar daar kleven veel haken en ogen aan. Je hebt een bestuur nodig, statuten en noem maar op. Zo kwamen we op een lokaal gemeenschapsfonds. Iedereen kan hier op meeliften.' Vinke: 'Met het Texelfonds scheppen we de juiste voorwaarden. Alle zaken hebben we maximaal op orde.' Het fonds is een stichting die private gelden inzamelt om daarmee projecten te steunen die voor Texel van algemeen maatschappelijk nut zijn. Het bestuur van het fonds stelt daartoe gelden beschikbaar, uit de opbrengst van het eigen vermogen.'
Zonder kapitaal begin je niets. Dat kwam binnen in 2007, toen TESO bij het honderdjarig bestaan besloot om jaarlijks €50.000,- cadeau te doen aan de Texelse samenleving, voor behoud van cultuur en natuurlijk erfgoed. Eerst voor vijf jaar, en later voor nog eens vijf jaar. De besteding van dit geld werd in handen gegeven aan het Texelfonds. Beijert: 'Geweldig voor Texel, maar ook voor het fonds. We kregen het vertrouwen, een erkenning dat we op de goede weg waren.' Uit deze pot gingen bijdragen naar de restauratie van de kerkmuur in De Waal, loodsbotter Texelstroom, Kaap Skil en andere cultuur- en natuurprojecten. Later volgde het Joustra en De Beurs Zorg Fonds, een bestaand fonds dat een groot kapitaal beheerde. 'Ook zij hadden vertrouwen in het Texelfonds en brachten het geld bij ons onder.' Vastgelegd werd dat het rendement ten goede komt aan de zorg op Texel. 'Vanuit dit fonds ondersteunen we de opleiding van de vrijwilligers voor het Hospice en ook de vrijwilligers voor de AED. 'In 2013 kregen we bericht dat het Texelfonds de eerste grote nalatenschap (€287.888,-) zou ontvangen (wat inmiddels is gebeurd). We hopen en voorzien ook wel dat er in de toekomst vaker zoiets gaat komen. Het geeft ons de mogelijkheid mooie dingen voor het eiland te doen.' Vinke: 'Een erkenning en blijk van vertrouwen. Daar werken we hard aan. In 2014 is de ANBI-status (voor Algemeen Nut Beoogde Instellingen) aangescherpt. Het zijn strenge overheidsnormen, waar we aan voldoen. Een keurmerk dat aangeeft dat we onze zaken goed behartigen en dat er niets aan de strijkstok blijft hangen. Het bestuur werkt vrijwillig en onbezoldigd, de organisatiekosten zijn minimaal en we zijn volledig transparant. Op onze website (www.texelfonds.nl) is alles vinden.'
Zichtbaar zijn bijvoorbeeld de aanvragen, de bestedingen en de criteria. De balans van 2013 vermeldt een vermogen van €680.622,-, verdeeld over meerdere fondsen, waarvan het geld al dan niet gelabeld is. 'Daar kun je als schenker vooraf afspraken over maken. Bij een fonds op naam (minimaal €50.000,-) wordt het rendement besteed aan een vooraf bepaald doel. Bijvoorbeeld sport, cultuur, muziek, zorg of iets anders. Zo kun je ook je eigen naam laten voortleven. Zo'n fonds kan ook bij leven worden opgericht, dan heb je er zelf al de voldoening van. Het beheer van het kapitaal besteden we uit aan een professionele instelling, die het veilig beheert. Door het kapitaal te bundelen, kan elk fonds er op meeliften en hebben we een mooi rendement. In december bepaalt het bestuur steeds welk deel van dit rendement het komend jaar beschikbaar komt voor de samenleving. Geld dat niet wordt gebruikt, vloeit terug in het fonds en brengt weer extra rendement op.'
Het is niet alleen geld waarvoor stichtingen, verenigingen en burgers bij het Texelfonds kunnen aankloppen. 'We willen ook verbindend zijn. Als bestuur hebben we een groot netwerk en kunnen we mensen aan elkaar verbinden. Er zit ook veel kennis in het bestuur, ook daarmee kunnen we helpen. We wachten niet alleen af wat op ons af komt, maar zijn ook pro-actief.'