Ploeger houdt van gezelligheid
Tientallen jaren bestierde Jos Witte uit Den Burg een loonbedrijf. Ploegen liet hij altijd over aan medewerkers. 'Ik had er de rust niet voor.' Sinds hij meer tijd om handen heeft, heeft hij er wél aardigheid in. Zondag doet hij mee aan de Texelse ploegwedstrijden.
Loonwerker in ruste wil niet zeggen dat Jos Witte (65) achter de geraniums zit. Het interview is amper afgelopen of hij begeeft zich alweer naar het land. 'Even kijken of het graan droog genoeg is om te combinen.' Want, gepensioneerd of niet, het bloed van deze Texelaar kruipt waar het niet gaan kan. 'Combinen en bieten zaaien vind ik bijvoorbeeld geweldig leuk, ik ploeg en kilver nog wat voor een paar klanten. Ik moet nu niet meer, maar ik mag nog graag een beetje helpen', doelt hij op het loonbedrijf van zoon Marco, de derde generatie loonwerker. En zo bestuurt Jos regelmatig grote machines, vol met moderne techniek. 'Het is niet meer zoals vroeger dat nadat de machine elf maanden stil had gestaan, ik de handel in de goeie stand zette en ging dorsen. Met al die computertechniek en schermpjes moet ik eerst even kijken hoe het ook alweer werkt.' Vanaf de dorsmachine kan hij alvast verkennend werk verrichten voor komende zondag, want alvorens er geploegd kan worden, rijdt hij met de dorsmachine over de akker met gerst. Het land kent hij wel, in de vijftig jaar dat hij in het loonwerk zit, zijn er maar weinig percelen op het eiland waar hij niet is geweest. 'Het is daar mooie egale grond.'
En daar houden ploegers van, zodat er een mooi, recht, verzorgd en op een egale diepte kan worden geploegd. Vroeger liet hij dat over aan medewerkers als Martien van Benthum, Johan Wuis, Cor Huisman en Pieter Koper. 'Die konden heel goed ploegen. Je moet super recht rijden. Het begint al met de openingsveur. Goed op diepte, geen klonten in de veur en de stoppel er mooi onder.' Daarna de aansluiting. 'Mooi dicht en niet te hoog leggen.' En zo heen- en weer ploegend naar de eindveur. 'De laatste snee moet goed zijn, zuiver recht en goed op hoogte. Dat is best een truc.'
Kritische ogen kijken mee, zeker tijdens ploegwedstrijden. Van toeschouwers en juryleden. 'Als loonwerker duurde ploegen mij te lang, maar ik ging wel te kijken naar de ploegwedstrijden. Zoals ze reden met die ouwe trekkers en ploegen, vond ik dat best leuk. Dat wilde ik ook wel eens proberen. Mijn eerste wedstrijd, een jaar of zeven geleden, wilde ik niet te dicht bij huis te ploegen. Ik ging naar Wieringerwaard, daar kent niemand me. Het ging wonderbaarlijk goed, ik won zelfs een prijs.' De liefhebberij nam verder toe, met andere Texelse ploegers zoals Jan Oosterhof, Martien van Benthum en jurylid Piet Jongejan reed hij het land door, van de ene naar de andere ploegwedstrijd. 'Dit jaar heb ik al aan drie wedstrijden meegedaan. In Bellingwolde. We kwamen daar eerst bij de verkeerde wedstrijd terecht, er bleken vlakbij elkaar twee ploegwedstrijden te zijn. We ploegden ook in Slootdorp en laatst bij Anna Paulowna.' Niet onverdienstelijk. Het werd zelf uitgezonden naar Engeland, waar het kampioenschap ploegen met Ford en Fordsonploegen werd gehouden. Hij eindigde daar als vierde. 'Het is niet alleen het ploegen wat het leuk maakt, maar zeker ook de gezelligheid. Samen ergens naar toe gaan, een praatje maken, etc. Het gebeurt wel dat ik zo in een gesprek op ga, dat ze me er aan moeten herinneren dat het ploegen alweer begonnen is. Ik doe wel mijn best, maar als ik niet win, zit ik daar niet mee.' Anders dan bijvoorbeeld ploeger Co Looyesteijn uit Anna Paulowna. 'Co doet per jaar misschien wel aan twintig wedstrijden mee en gaat voor de winst.' Hij, Menno de Graaf en nog enkele Noord-Hollanders doen zondag ook mee, een primeur, want overkanters mochten tot dusver nooit meedoen. Jos: 'Het land is groot genoeg.'
We nemen een kijkje in de schuur. Er staan meerdere ouwe trekkers en ploegen. Zoals de oranje Fiat met de kantelploeg waarmee hij voorheen ploegde. En ook de glimmende rode Massey Ferguson, voorzien van het sierlijke opschrift 'Jos Witte Texel', met daarachter een tweeschaar kerende ploeg, waarmee hij zondag gaat ploegen. Verderop in de schuur een oude Ferguson, die deels uit elkaar ligt en waar nog het nodige sleutelwerk aan moet worden verricht. Gekocht uit nostalgie. 'Ik liep er tegenaan. Hij is nog van mijn vader (Sieme Witte) geweest en destijds in gebruik bij Loonbedrijf Texel, een combinatie waar mijn vader deel vanuit maakte.'
De ploegwedstrijd op het land van Maarten Veeger aan de Westerweg begint om 12.00 uur.
Gerard Timmerman