Verliesgevende HVC stevige kluif voor raad
'Hou er maar rekening mee dat je als gemeente je verlies moet nemen.' Weinig opbeurende woorden van Willem Vlas, financieel deskundig en woensdagmiddag even terug op het politieke toneel bij de bespreking het rapport van de rekenkamercommissie over de verliesgevende de Huisvuilcentrale (HVC) in Alkmaar. Als aandeelhouder staat Texel garant voor €4,9 miljoen als de centrale zou omvallen.
Het staat er momenteel weinig rooskleurig voor bij de HVC. Vorig jaar maakte de HVC circa €4 miljoen verlies, daarvoor €9 en €13 miljoen. Voor dit jaar werd de verwachting uitgesproken dat de centrale weer in de zwarte cijfers zou komen, maar C. Hogervorst, voorzitter van de Texelse rekenkamercommissie die onderzoek deed, temperde dat optimisme. De kostenbesparing die de HVC probeert te bereiken door onder meer 110 arbeidsplaatsen te schrappen, zal niet van de ene op de andere dag zijn te realiseren. En andere vraag is of de ontwikkelingen die ervoor zorgden dat de HVC in de rode cijfers belandde, zomaar zullen stoppen. 'Zolang de energiemarkt afhankelijk is van subsidies, blijft het een tricky zaak.'
Wat zijn die ontwikkelingen? Dat er minder huisvuil wordt aangeboden, waardoor de centrale kampt met een enorme overcapaciteit. Kwam in 2002 70 procent van het afval van de 49 gemeenten die aandeelhouder zijn, in 2013 was dat gedaald naar 45 procent. Als reactie daarop koopt de HVC huisvuil bij. Dergelijke import kan volgens Hogervorst ook niet de bedoeling zijn. Bovendien: doordat er mede door afvalscheiding landelijk een overcapaciteit is, zijn de centrales elkaars concurrent. Om het verlies te compenseren worden huishoudens mogelijk met een hoger tarief opgezadeld. Een andere manier van de HVC om de verliezen te verminderen, is het opwekken van energie. 'Maar op die markt zijn veel spelers actief, daar zitten risico's aan, ook voor de gemeente.'
De raad staat voor de keus of de gemeente uit de HVC stapt, en dus verlies moet nemen, of aandeelhouder blijft en het risico loopt dat het verlies nog groter wordt, als de huidige ontwikkeling zich voortzet. Of niet natuurlijk. Een optie die werd genoemd is dat bij de HVC afvalverwerking en het opwekken van energie (energiegebonden duurzaamheidsbeleid) worden gesplitst.
Volgens Frans Visman, tot voor kort wethouder van Financiën en net als Vlas weer even terug op het toneel, moest de raadscommissie het niet al te somber inzien. 'De verliezen zijn aanmerkelijk teruggelopen, vroeger stond er €800 miljoen uit aan leningen, nu €650 miljoen.' Gewijzigde afschrijving bracht volgens Visman een groot verlies met zich mee en ook de brand vorig jaar bij de HVC kostte veel geld. Zijn advies: 'Kijk naar de kasstroom, het geld dat binnenkomt.' Visman deed de oproep om als raad met elkaar om de tafel te gaan en er een afgevaardigde van de HVC bij te halen.' Advies inwinnen bij deskundigen wordt ook aangeraden door de rekenkamercommissie. Evenals onderzoek naar inkrimping van het aantal HVC's, schaalvergroting en capaciteitsreductie. En aandacht voor de kwaliteit van de communicatie tussen HVC, aandeelhouders (gemeenten) en de gemeenteraad.