Naslagwerk over de tuunwallen
Tuunwallen, in het verleden in de weg zittende en vervloekte obstakels, tegenwoordig gekoesterd. De oorsprong van deze afscheidingen ligt al in de veertiende eeuw, zo valt te lezen in het boek 'Verhalen over Texelse Tuunwallen' van Wilma Eelman.
'Verhalen over Texelse Tuunwallen' werd gisteren gepresenteerd bij de schapenboet van Ruud Bakker nabij de Stolpweg bij Den Hoorn. Het ruim zestig pagina's tellende boekje staat vol met foto's en wetenswaardigheden over Tuunwallen. Zo schrijft Eelman dat de Tuinwal voor het eerst opduikt in de veertiende eeuw in de boekhouding van de Graven van Holland, toen nog geen tuunwal, maar tuun genoemd.
Het tuunwallenlandschap op Texel dateert waarschijnlijk uit de zestiende en zeventiende eeuw en pas sinds de tweede helft van de vorige eeuw spreken we van tuunwallen. 'Na de ruilverkaveling verdwenen veel van de tuunwallen. Hadden we in 1949 nog 400 kilometer, in 2014 hebben we nog honderdvijftig kilometer aan tuunwal op het eiland over. Maar de tuunwal rukt op. Het is prachtig om te zien dat deze beeldbepalende wallen nu gekoesterd, opgeknapt worden. Er worden zelfs weer nieuwe exemplaren gebouwd', zo sprak Eelman de aanwezigen toe. Het eerste exemplaar werd uitgereikt door VVV-directeur Wouter de Waal. Zijn toespraak viel een beetje in duigen, omdat het gras volledig voor zijn voeten was weggemaaid door Eelman zelf. Hij viel dus een beetje in herhaling, maar zijn enthousiasme over het boekje leek oprecht. Het eerste boek werd overhandigd aan de jongste tuunwallenzetters van ons eiland: Christopher (8) en Samuël (10) Witte. De kinderen van Henk, de Baron, Witte, die zelf terugkomen in het boekje, waren blij verrast.
De Baron is een begrip in de tuunwallenwereld. Hij groeide op tussen de tuunwallen en sinds 1968 is hij kraanmachinist en uitvinder. Omdat handmatig tuunwallen zetten onbetaalbaar werd bedacht hij een manier om dit machinaal en goedkoper te doen. Hij bleef zijn technieken ontwikkelen en in 2004 kwam hij met een mal van ijzeren balken en platen, waarvan de binnenzijde de vorm van een tuunwal heeft. De bak van de mal wordt vol geschept aangedrukt en omgekeerd. Tegen deze kern worden graszoden gestapeld. Een methode die inmiddels ook in Wieringen gebruikt wordt. Hoewel tuunwallen niet exclusief Texels zijn staan bijna alle exemplaren in Europa op Texel.
Niet alleen voor de toerist en de bewoners zijn de kenmerkende afscheidingen een belangrijk element, ook voor verschillende vogels die hun voedsel bij elkaar scharrelen op de tuunwallen. Sommige vogels, waaronder de scholekster nestelen bovenop de aarden muurtjes. Wat begon als een onderdeel van een boerenbedrijf, bedoeld om schapen binnen de heining te houden, is nu vooral een landschapsbepalend onderdeel geworden dat bijdraagt aan de beeldvorming van ons eiland. Net zo bepalend als de boeten, het strand en de vuurtoren.
'Ons cultuurlandschap is tegenwoordig de hoofdmotor van onze economie. De tuunwallen zijn daar onderdeel van. Alle reden dus om hier trots op te zijn en ze te koesteren', stelt Eelman. Volgens De Waal is het misschien geen heel dik boekje, maar al wel het naslagwerk wanneer het gaat om de tuunwallen. Een compliment waar Eelman trots op kan zijn.
Het compacte boekje leest makkelijk, mede door de prachtige foto's van diverse fotografen en de strakke vormgeving van Ralph Grabowski. Het eindresultaat mag er zijn. Op begrijpelijke wijze neemt Wilma Eelman de lezer mee door de wereld van de Texelse tuunwallen en legt duidelijk uit waarom deze voor het eiland behouden moeten blijven.