Mozaïekgevormde roman geeft nieuw beeld van Russenoorlog
Is 'Texelschade' een roman over de Russenoorlog? Ja, onmiskenbaar. Maar misschien meer nog is het een boek over het maken van keuzes. Moeilijke keuzes in oorlogstijd.
Wat direct opvalt in de vorige week verschenen roman van Marianne Knecht, is de enorme overdaad aan details. Het is duidelijk dat de schrijfster zich terdege in het onderwerp heeft verdiept. 'The devil is in the details', laat ze een van haar personages terecht opmerken als een Joodse familie wordt opgepakt omdat een Duitser zag dat ze citroen in de kippensoep deden. Want hoewel het de gebeurtenis is waar alles om draait, stopt 'Texelschade' niet bij de Opstand van de Georgiërs. De zes personages die net verhaal vormen, beleven en herleven hun eigen geschiedenis, wat de roman, vormgegeven als een mozaïek, niet altijd even toegankelijk maakt. Omdat niet alleen de personen, maar ook heden en verleden op een overigens zeer fraaie manier dooreen zijn geweven, is het geen boek dat je in een uurtje uitleest. Mooi gevonden zijn de literaire verwijzingen, alliteraties en zinnen in versvoet, die veelvuldig voorkomen, maar nergens gezocht lijken of storend zijn. Belangrijk detail is ook dat veel citaten, zij het Duits, Engels, Russisch of Georgisch, in de oorspronkelijke taal en schrift gegeven zijn. Dat de hoofdpersoon (of eigenlijk één van de hoofdpersonen, want van een echte protagonist is geen sprake) ook terugkijkt op zijn tijd in Nederlands-Indië, waar hij de politionele acties meemaakte, maakt het boek onverwacht actueel. Maar ook de andere personen dragen de oorlog met zich mee, hoewel deze in het boek al bijna een generatie achter hen ligt. Naast bronnenonderzoek baseerde Marianne Knecht haar boek, waarin fictie en werkelijkheid door elkaar lopen, op gesprekken met Texelaars. Deze worden niet bij name genoemd, al had niet iedereen daar bezwaar tegen. Al met al voegt 'Texelschade', uitgebracht door uitgeverij Aspekt, zeker iets toe aan de stapel boeken over deze roerige periode in de Texelse geschiedenis, volgend jaar zeventig jaar geleden, al is het maar een nieuw gezichtspunt.