'Niet ieder uur dat je werkt een betaald uur'
Loodgieter nodig, tegelzetter,stukadoor of metselaar? Menigeen kent, al dan niet via-via wel een 'mannetje', die de klus kan klaren. Die doet de opdracht, al dan niet in samenwerking met een andere ZZP'er. De groep kleine zelfstandigen groeit snel. Ook veel nieuwe beroepen, van media- en budgetcoach tot vormgever en van huiswerkbegeleider en tekstschrijver tot verhuurder van software.
Waarom beginnen ze voor zichzelf?, vroegen we aan Michel Gregoire van het Texels Ondernemers Platform (TOP). 'Er zijn meerdere redenen, de economische crisis is er één van. Maar ook de behoefte om in een flexibeler werkverband te komen. De behoefte om zelfstandig ondernemer te zijn en overwegingen van vrijheid en creativiteit die passen bij het werken voor meerdere opdrachtgevers.'
Is het een goede ontwikkeling of niet? 'Die vraag kun je vanuit meerder invalshoeken benaderen. Het past in de Texelse ondernemende traditie. Dat is goed, zelfs uniek.'
Ontstaat er een tekort aan personeel door de aantrekkingskracht van het zelfstandig ondernemerschap? 'Daar hebben we geen signalen voor. Er zijn circa 6000 banen van meer dan 12 uur op Texel. Met een arbeidspotentieel van circa 7000 en een werkloosheid van circa 4 procent zit er spanning in de Texelse banenmarkt, vooral aan de kant voor hoger opgeleid personeel. Denk aan SnelStart die vacatures op HBO niveau heeft openstaan en deze al enige tijd niet ingevuld krijgt.'
Leidt het aantal ZZP'ers tot een goede flexibilisering van de arbeidsmarkt? 'Dat kan, zeker in theorie, maar dan moeten bedrijven en instellingen wel openstaan voor inhuur van ZZP'ers. De landelijke trend is dat het aantal ZZP'ers groeit en het aantal daarvan zonder opdracht(en) juist daalt. Dan kun je zeggen dat vraag en aanbod bij deze vorm van flexibele arbeid elkaar goed vindt.'
Wat is hun aandeel in de Texelse economie? Belangenvereniging ZZP Texel (50 leden) schat het aantal op 900, maar TOP gaat er vanuit dat er op Texel 600 ondernemers zijn. Gregoire: 'Een aantal zegt misschien minder dan de omzet of het winstdeel in de hele economie. We weten wel dat een groeiende groep kiest voor het zelfstandig ondernemerschap. De ruggengraat van onze eilandeconomie bestaat al sinds jaar en dag uit (kleine) zelfstandigen.'
Wat maakt dat er ruimte is voor deze groei? 'Er is nu toenemende behoefte aan flexibele arbeidsinzet. Dat komt door voorzichtigheid of bijvoorbeeld door het feit dat er nog geen of mondjesmaat voltijdbanen worden ingevuld. Ook de juridische arbeidsverhoudingen, die flexibel aannemen en afvloeien van personeel kan belemmeren, is een reden tot flexibele arbeidsinzet. Je ziet dat op dit moment de ZZP sector groeit, maar ook inzet van uitzendkrachten.'
Moet je er geschikt voor zijn? Wat maakt je geschikt? Kun je er geschikt voor worden? Kan iedereen het zijn/worden? 'Iedereen kan ondernemer worden. Je moet over brede vaardigheden beschikken, want je gaat alle facetten van het voeren van een bedrijf zelf uitvoeren; opdrachten verwerven en klanten tevreden stellen om je bestaansrecht stabiel te maken. Jezelf kunnen opleiden en een groep mensen om je heen kunnen verzamelen waarmee je ervaringen kunt delen, kennis kunt uitwisselen, etc. Dat gaat heden ten dage best goed, met hulp van sociale media, kennis forums, opdracht forums, etc.'
Wat zijn de voordelen? Vivianne Neeteson, voorzitter van ZZP Texel: 'Je kunt je eigen koers varen, dingen doen die je graag wilt, je eigen dag indelen en dat soort zaken.'
Nadelen? 'Je maakt doorgaans veel uren. Maar niet ieder uur dat je werkt, is een betaald uur. Daar moet je in je tariefstelling rekening mee houden. Je bent niet verzekerd van inkomen, het kan zijn dat je agenda voor de volgende maand onvoldoende gevuld is. Als je ziek bent, heb je geen inkomen. Daarom zijn ZZP'ers relatief minder vaak ziek. En je moet bekwaam zijn op allerlei terreinen, ook administratief.'
Wat zijn de valkuilen? Neeteson: 'ZZP'ers krijgen regelmatig de vraag voor een vriendendienst, of ze iets gratis willen doen. Maar dat levert geen inkomsten op. Je moet zakelijk zijn, ook als het vrienden of bekende betreft. Opdrachtgevers moeten dat ook accepteren, net zoals ze dat bij bedrijven doen. Andere valkuil is om na een (grote) opdracht achterover te leunen. Dat kun je jezelf niet permitteren. Je moet altijd uitkijken naar een volgende opdracht. En: verkijk je niet op de kosten. Belasting, verzekering, etc. Je betaalt het allemaal zelf. Neem dat mee in je tariefstelling.' Gregoire over het tarief: 'Zoek een realistisch ''pijngrens''.
Wie zijn de opdrachtgevers? Particulieren, bedrijven, instellingen? Gregoire: 'De spreiding kan heel groot kan zijn, maar grote kansen zitten volgens mij in (groei) sectoren als zorg, ICT, bouw en installatie.'
Wat maakt het inhuren van een ZZP'er aantrekkelijk? Neeteson: 'Veel ZZP'ers hebben veel kwaliteit in huis en leveren kwaliteit. Logisch, want ze willen graag ook een volgende opdracht. Ze zijn doorgaans snel inzetbaar, de lijnen zijn kort, denken mee, zijn creatief, flexibel en ondernemend. Ander voordeel: 'Een ZZP'er betaal je alleen als die werk voor je verricht.' Gregoire: 'Werken per opdracht kan qua kosten gunstiger uitpakken dan een loondienstverband.'