Voorkeurstemmen en restzetels
Voorkeurstemmen, kiesdelers, restzetels en blanco stemmen. Het komt woensdag na afloop van de verkiezingen allemaal voorbij. Een korte toelichting.
Er worden woensdag vijftien raadsleden gekozen. Daarvoor zijn van 7.30 tot 21.00 uur de stembureau's geopend. Daarna begint het tellen van de stemmen.
Daarbij wordt gekeken hoeveel Texelaars een geldige stem hebben uitgebracht, waarna dat aantal door vijftien wordt gedeeld om de grootte van de kiesdeler te bepalen. In 2010 brachten 7112 Texelaars een geldige stem uit, wat inhield dat 474 stemmen gelijk stonden aan één zetel in de raad. Hoe hoger de opkomst, hoe hoger ook de kiesdeler wordt.
De praktijk is weerbarstiger. Meestal komt het nooit één op één uit, waardoor er restzetels verdeeld moeten worden. Texel is met vijftien raadszetels een kleine gemeente, waardoor volgens de Kiesraad bekeken wordt welke partij het meest overschot aan stemmen heeft. Die krijgt de restzetel, indien nodig gevolgd door de partij die vervolgens het meeste overschot aan stemmen heeft. Partijen die niet voldoende stemmen voor één zetel hebben gehaald, dingen ook mee naar een restzetel als ze minstens 75 procent van de kiesdeler hebben gehaald.
Daarnaast wordt bekeken welke kandidaten voldoende voorkeurstemmen hebben om rechtstreeks in de raad te komen. Een kandidaat moet daarvoor minstens 50 procent van de kiesdeler hebben. Zo kwamen in 2010 Eric Hercules en Jur Schuiringa rechtstreeks met voorkeurstemmen in de raad (305 en 253 stuks), terwijl Herman Ridderinkhof (231) net een paar stemmen te weinig had.
Dan zijn er woensdag ook nog de blanco en de ongeldige stemmen. Blanco betekent dat er niets is ingevuld. Ongeldig is niet juist ingevuld. In beide gevallen maakt het voor de zetelverdeling niet uit. Ze tellen wel mee in het opkomstpercentage. Dat was vier jaar geleden 66 procent en bij voorgaande verkiezingen boven de zeventig procent.
Woensdagavond wordt de voorlopige uitslag bekend in de serre van De Lindeboom. Die is open vanaf 20.30 uur. Vrijdag is de definitieve zetelverdeling bekend. Volgens een ongeschreven regel begint daarna de grootste partij met het vormen van een nieuwe coalitie.