wat ik zeggen wou

6 maart 2014, 12:26

Smalhout

Burgemeester Francine Giskes kreeg op 1 maart de volle laag van Bob Smalhout, emeritus hoogleraar geneeskunde, in zijn column in De Telegraaf. Zij is, betoogde hij, 'de 'absolute baas' van het Texelse 4/5 meicomité, 'en bepaalt wie er als sprekers worden uitgenodigd en wat de inhoud is van de te verwachten toespraken'. Aan het slot van zijn column schrijft Smalhout dat respect voor de doden en hun nabestaanden 'nooit verziekt mag worden door ethische gezagsdragers met linkse ideeën'. Ik zou zeggen: je mag hun nagedachtenis nóóit bezoedelen, of je nu linkse of rechtse ideeën hebt. Belangrijker is dat Smalhout Giskes verwijt als een dictator te regeren over sprekers, over wie uitgenodigd wordt en wat ze (niet) mogen zeggen. Voor de zekerheid heb ik haar nog even gebeld met de vraag wie besloten had mij voor 2015 uit te nodigen als 4mei-spreker, 70 jaar na de bevrijding. Dat was, verzekerde ze me, niet haar idee geweest - een ander had het geopperd - , maar ze had me graag uitgenodigd. Dat klinkt niet erg 'absolute-bazig'. Toen ze me benaderde, heeft ze aan dat verzoek geen eisen verbonden. Natuurlijk kan er nog zo'n oekaze uit het gemeentehuis komen. Die zal ik lezen. En dan beleefd bedanken voor het verzoek en het Texelse 4/5meicomité vragen een andere spreker te zoeken. Maar ik verwacht, anders dan Smalhout, dat zo'n decreet (of een vermanend telefoontje of e-mailtje) uitblijft. Ik heb al eens eerder een 4mei-lezing uitgesproken, uitgenodigd door een nogal progressieve politica aan de 'overkant', terwijl ik door mijn artikelen en media-optredens toch echt een iets ander imago heb. Ook toen, geachte professor Smalhout, kreeg ik geen instructies voor wat ik moest zeggen of verzwijgen. En dat lijstje komt er ook nu niet. Dat zeg ik op grond van een telefoongesprek met Giskes in oktober 2013, waarin we zeer openhartig over de keuzes en koers van het plaatselijke 4/5meicomité hebben gepraat; ik ben zelf betrokken geweest bij het Nationale Comité 4 en 5 mei en ken de gevoeligheden. Het zou zomaar kunnen dat Giskes en ik het daarover niet helemaal eens zijn. Uit respect voor de doden - gevallenen in de Tweede Wereldoorlog en in Indië­ - lijkt me een debat daarover steeds geboden; dat is de kern van 'herdenken'. Of ik daar in mijn 4mei-lezing in 2015 wat over ga zeggen? Geen idee, want ik heb nog geen letter op papier gezet. Maar ik heb gelukkig nog even.

Lodewijk Dros

(*1964, Oosterend) is theoloog, chef van het essaykatern Letter&Geest van Trouw en tot voor kort TV-commentator levensbeschouwing en filosofie bij de NCRV.