Postdirecteur schrijft

herdenkingstoneel 

 

Eén van de hoogtepunten van de herdenkingsfeesten in 1863 was de opvoering van 'Duisternis en licht', een toneelstuk van de hand van postdirecteur P. de Vries.

Hoe De Vries ertoe kwam een stuk te schrijven voor rederijkerskamer Tollens is niet bekend. Hij gaf zelf toe geen ervaring op dat vlak te hebben, maar 'te onbedacht' te hebben toegezegd. Ook is niet bekend wie de uitvoerenden waren, rederijkerskamers (toneelverenigingen) kwamen en gingen, sommigen gingen niet langer dan een seizoen mee. Tollens was genoemd naar de in zijn tijd bijzonder populaire volksdichter Hendrik Tollens, auteur van onder meer 'Wien Neêrlands bloed', tot 1932 het officiële volkslied. De uit Purmerend afkomstige De Vries wordt in 1861 benoemd tot directeur van het eerste echte postkantoor op Texel, tegen een jaarloon van ƒ500,-, exlusief huishuuur en onkosten (ca. €4500,-). Er was nog geen gebouw, het postkantoor bevond zich bij De Vries thuis. Al snel na zijn komst naar het eiland kwam hij in contact met de rederijkers, met wie hij in 1862 een benefietoptreden verzorgde ten bate van de slachtoffers van de grote brand in Enschede, waarbij het grooste deel van de stad in vlammen opging. Waarschijnlijk lag het dus voor de hand De Vries te vragen een herdenkingsstuk te schrijven voor de herdenking, wat resulteerde in het op 17 november 1863 met zeer veel succes opgevoerde 'Duisternis en licht'. Hoofdpersoon in het stuk is groothandelaar Verboom. Als de Franse douanier Coutier om de hand van zijn dochter vraagt, kan Verboom niet anders dan weigeren. Als waar orangist kan hij tenslotte niet toestaan dat zijn dochter met een Fransman trouwt. Dit antwoord zint de wraakzuchtige Coutier uiteraard niet en hij krijgt het voor elkaar dat de zoon van Verboom, Hendrik, wordt opgeroepen voor het leger. De spanning loopt hoog op, maar Hendrik overleeft de veldtocht naar Rusland en keert behouden terug, waarna spelers en publiek in luid vaderlandslievend gezang uitbarsten. Vuurwerk en toespraken worden afgestoken. De uitvoering vond plaats in Den Burg, in aanwezigheid van de laatst overgebleven Texelse veteranen van de Slag bij Waterloo. De Vries kreeg van de rederijkers een mooie klok en het stuk werd opgestuurd naar de koning. Deze zond zijn dank naar de schrijver, die daarnaast een persoonlijke brief ontving van prins Frederik, de jongere broer van de latere koning Willem II. Lang heeft De Vries echter niet van zijn roem kunnen genieten. Hij overleed op 20 april 1867, slechts 34 jaar oud. Op dat moment was hij al weduwnaar, hij verloor zijn echtgenote, Eva de Meijer, op 19 oktober 1865. Zij werd 29 jaar.