Achter de schermen
Koersvast
Zomaar twee onderwerpen die ogenschijnlijk niets met elkaar te maken hebben. De komst van een sociaal wijkteam op Texel en het nieuwe vraaggestuurde openbaar vervoer. Ogenschijnlijk, want ze hebben toch een belangrijke gemeenschappelijke deler. In beide gevallen wordt er wat nieuws geïntroduceerd in de samenleving en de ontwikkeling daarvan moet plaatsvinden in de praktijk. Zeg maar schilderen en verbouwen van de winkel, terwijl de klanten komen en gaan.
In beide gevallen bekroop me deze week de gedachte dat er nogal wat van de betrokkenen wordt gevraagd. Het zijn pittige veranderingen met de nodige consequenties. Ik zag in gedachte al voor me hoe een hulpverlener straks met de beste bedoelingen deel uitmaakt van zo'n nieuw sociaal wijkteam, maar in den beginne geen flauw idee heeft waar hij/zij aan toe is omdat alle bestaande structuren op zijn kop zijn gegooid. Of neem de centralist die het nieuwe openbaar vervoer in goede banen moet leiden. Die zag ik in gedachten al wanhopig tussen een constante stroom verzoeken via de social media en rinkelende telefoons piekeren over de vraag hoe in vredesnaam iedereen met een paar busjes van A naar B te krijgen. Twintig mensen die allemaal tegelijk ergens anders heen willen en je bent aan de beurt.
In die gedachtestroom bekroop me tevens de gedachte - misschien beter gezegd de hoop - dat initiatiefnemers en betrokkenen zichzelf voldoende ruimte gunnen een paar miskleunen te maken en daar wat van op te steken. Dat er wel eens wat verkeerd zal gaan, is niet moeilijk te voorspellen. Het is echter de kunst om ook op de momenten dat zo'n beetje alles tegen zit het gewenste doel voor ogen te blijven houden en door te gaan. Op zulke momenten het roer volledig omgooien of zelfs stoppen - terwijl je midden in de verandering zit - is dé manier om echt ver van huis te geraken. Dan kun je begrippen als efficiëntie en kostenbeparing vergeten. Je kunt voor of tegen de veranderingen zijn, maar dit zijn twee processen die feitelijk al begonnen zijn en onder meer bedoeld om bestaande voorzieningen te behouden. Dan kun je het beste koersvast blijven.
Hopelijk is er ook voldoende ruimte ingebouwd om bij te sturen op de gevolgen die mensen in de praktijk van de veranderingen ondervinden. En zeer belangrijk: ruimte om regelmatig met de samenleving te praten over wat je aan het veranderen bent en wat de stand van zaken is. De kaarten daarbij zo lang mogelijk tegen de borst houden, is geen optie. Op die manier is de kans op het uiteindelijk bereiken van resultaat (behouden van wat je anders kwijtraakt) wellicht het grootst.
Jeroen van Hattum