'Vrouwen in 18de eeuw de baas'
Vrouwen waren in de achttiende eeuw over het algemeen de baas op de Waddeneilanden. Dat was niet gewoon voor die tijd, maar wel te verklaren. Veel mannen zaten grote delen van het jaar op zee.
Dit was een van de verhalen over de Waddeneilanden die dinsdagavond voorbij kwamen tijdens een drukbezochte lezing van Mathijs Deen bij Ecomare. Deen, journalist bij het historisch radioprogramma OVT van de VPRO, is de schrijver van het pas gepubliceerde boek 'De Wadden, een geschiedenis . Op kleurrijke wijze vertelde Deen hoe hij tijdens het schrijven op de 'matriarchale samenlevingen' van vroeger was gewezen. Als dat niet in het boek kwam, zou het geen boek over de eilanden zijn. Het werd ondersteund met een brief van een predikant die in achttiende eeuw op Ameland was en zich verbaasde hoe de vrouwen de baas waren. Deen zette uiteen dat het niet zo verwonderlijk was. De vrouwen waren, in tegenstelling tot veel mannen, immers het hele jaar door op het eiland. Ze bestierden niet alleen het huishouden, maar regelden ook alle financiele zaken. De meeste mannen hadden - mede doordat zij ook op vele andere plaatsen kwamen - het vermogen te relativeren en in te zien dat ze bij terugkeer op het eiland niet zomaar de zaken moesten overnemen. De situatie kende volgens Deen een bijzonder bijeffect; de mannen en vrouwen konden elk jaar opnieuw op elkaar verliefd worden, al moest er in het voorjaar ook weer afscheid worden genomen. De schrijver verhaalde ook hoe de eilanden bij mensen een gevoel van vrijheid konden losmaken. Dat maakte hij zelf als kind mee toen de hele familie naar Vlieland ging en zijn vader - die weinig animo vertoonde naar een eiland te gaan - daar tot verrassing van alles en iedereen van plezier een huppeltje maakte. Dat gegeven gebruikte hij het afgelopen anderhalf jaar bij het maken van het boek. Het verschil tussen de eilanden en de vastewal werd volgens Deen gemaakt in de twaalfde en dertiende eeuw toen de Friezen een dijken tegen overstromingen door de zee aanlegden. 'Daardoor ontstond in feite een breuk tussen het vasteland en de eilanden en dat leidde ook tot culturele verschillen.'
Elders in deze krant meer over het boek van Deen.