Kwart eeuw strijd om Jaap de Graaf Bokaal
Gemoedelijkheid, gezelligheid en kameraadschap, maar ook rivaliteit en altijd het kritisch oog van de jury. Want als het om de punten gaat, dan tellen ook de kleinste foutjes. Het kenmerkt de strijd om de Jaap de Graaf Bokaal, de mencompetitie die zondag in manege Akenburg aan het 25ste seizoen begint.
De trofee die na de finalewedstrijd aan de winnaar wordt uitgereikt is vernoemd naar 'ome' Jaap de Graaf, paardenman in hart en nieren, een vaardige menner die meedeed aan het vermaarde Concours Hippique, ringsteken en quadrille rijden, een proef waarbij hij met acht paarden voor de Tilbury reed. Een man die van de paardensport genoot en dat een ander ook gunde. 'Iedereen moet kunnen rijden en - het belangrijkste - plezier beleven aan de sport.' Hij had nog net meegemaakt dat de overdekte manege werd gebouwd, waarvan hij zelf overigens nooit had geloofd dat het zo'n succes zou worden. Waar de mensport daarvoor beperkt was tot de zomer, kon dat nu ook in de winter. Zo ontstond het plan voor een onderlinge strijd om de titel 'Beste menner van Texel', waarbij menners hun kennis voor het behalen van het koetsiersrijbewijs in de wintermaanden in de praktijk konden brengen en uitbreiden. Waarbij één keer in de maand in de manege dressuur- en vaardigheidsproeven en in april buiten de finale werd verreden.
Hoofdprijs was de bokaal die de naam droeg van de in 1989 overleden Jaap de Graaf. Een traditie die tot op de dag van vandaag in stand is gebleven. De lijst met menners die in de loop der jaren heeft meegedaan telt inmiddels meer dan honderd verschillende deelnemers. Van beginners tot routiniers, jong en oud, mannen en vrouwen. Ook menners die zelf geen paard hebben. Vooral in de beginjaren gebeurde het regelmatig dat menners wel hun koetsiersbewijs hadden, maar geen paard. 'In het begin wisselden we regelmatig van aanspanning', vertelt Piet Beers. 'Het ene moment reed de eigenaar zelf, het volgende een andere met dezelfde aanspanning. Het kon wel eens zijn dat je op één dag met verschillende paarden reed. Dat maakte het alleen maar leuker.' Om de kansen gelijk te maken, werd gestreden in verschillende klassen, van beginners tot gevorderden. Zo staan bij de vaardigheidsproef voor beginners de kegeltjes met de balletjes waar de combinaties tussendoor moeten een stukje verder uit elkaar dan bij de gevorderden. Beers: 'Zo leer je goed sturen.' Hij kan het weten. Acht keer mocht hij als beste menner de Jaap de Graaf Bokaal in ontvangst nemen. Wat niet betekende dat hij altijd dagwinnaar was. Een oud verslag uit deze krant verhaalt hoe de jonge John van der Zwaag met zijn pony Wendy in de finale een uitstekende dressuurproef reed. Na een geslaagde vaardigheidstest werd hij dagwinnaar. John had een goede leermeester in zijn opa Willy Zijm, net als Jaap de Graaf op en top een paardenmenner. Opa en kleinzoon gingen met de pony in weer en wind naar de manege. Niet zoals nu met de trailer, maar te voet, vertelt Johns moeder Johanna. Samen met Ans de Graaf, de dochter van, zit ze in de organiserende commissie van de menvereniging. Ze verzorgen de krant, de prijzen, maken de startlijsten, verzorgen het protocol, houden de scores bij en wat al niet meer. In de commissie zit ook bestuurslid Gabriele Wickbold. 'We proberen met name de jeugd erbij te betrekken. Mijn nichtje Laura (Pollichino) doet het hartstikke goed. Vorig jaar eindigde ze als tweede.'
Alle deelnemers zijn welkom, van beginners tot gevorderden. Ze doen er goed aan de koetsierslessen te volgen van Piet Beers. Hij leerde al veel menners de fijne kneepjes van het vak. Hoe je de teugels moet vasthouden en daar gevoel voor ontwikkelen, hoe je het paard moet optuigen en zo steeds een stapje verder. Na een les of vier neemt hij zijn cursisten mee de bak in en kan het grote werk beginnen. Er zijn nog een paar plekken over, de cursus start in november, het examen is in mei. Beers op zijn beurt leerde veel van Jaap de Graaf, met wiens paard hij ooit een eerste prijs haalde.
Aan tafel ook Map van der Zwaag, die hand- en spandiensten verricht in de ring, en Rita Hin, die vrijwel vanaf het eerste uur hielp bij de organisatie. Veel enthousiasme. Gabriele: 'Het is een echt clubgebeuren. Op de laatste wedstrijd dag maken we er altijd een extra leuke dag van.' De eerste wedstrijd wordt a.s. zondag verreden en begint om 10.15 uur, de laatste menner start zo rond 15.00 uur. Tegen die tijd is de dagwinnaar bekend. Een goede traditie is dat die de taart van Bakker Timmer uitdeelt.