Een Engelse onderzeeër uit 1917. Mogelijk ligt zo'n exemplaar bij de Razende Bol.
Een Engelse onderzeeër uit 1917. Mogelijk ligt zo'n exemplaar bij de Razende Bol. foto: Bron STIMON (Stichting Maritiem Onderzoek Nederland)

Onderzoek naar wrak duikboot Razende Bol

Volgens een woordvoerder van het ministerie van Defensie gaat een hydrografisch opnemingsvaartuig sonarbeelden maken. Bedoeling is dat daarna duikers van de Defensie Duik Groep naar beneden gaan voor verkennend onderzoek. Wanneer dat gaat gebeuren, is volgens Defensie nog niet te zeggen. 'Het weer moet eerst beter zijn om goede sonarbeelden te kunnen maken en het hangt van de planning van de schepen af.'

Eelman maakte van het weekend melding van het wrak, waarna de 'Texelse duikboot' al snel landelijk nieuws was. Dat er wat ligt bij de Razende Bol werd duidelijk, nadat Eelman sonarbeelden had bekeken. Daarop was te zien dat in een ontzanding op een diepte van circa acht meter diep een scheepswrak lag.

Zorgvuldige bestudering van de beelden leerde Eelman dat het wrak ongeveer vijftig meter lang moest zijn en vermoedelijk een onderzeeër is. Op basis van een oude zeekaart van de Duitse Kriegsmarine uit 1939 stelde hij vast dat het geen onderzeeër uit de Tweede Wereldoorlog kon zijn. Eelman: 'Dat is een kaart die tot 1945 is bijgewerkt. Op de positie waar het wrak is gevonden, wordt een diepte van twee meter aangegeven. Daar kon een onderzeeër van een dergelijke omvang destijd niet gevaren hebben.'

Dat leidde tot het vermoeden dat het mogelijk een onderzeeër uit de Eerste Wereldoorlog is. Via de Stichting Maritiem Onderzoek Nederland (STIMON) kwam Eelman uit bij een relaas over twee Engelse onderzeeërs (de E36 en de E43) die op 19 januari 1917 in de vroege ochtend Harwich verlieten om koers te zetten naar een gebied bij Terschelling. s Avonds kwamen de twee in ruw weer met elkaar in botsing, waarna van de E36 nooit meer iets werd vernomen.

Volgens Eelman bestaat de kans dat het wrak bij de Razende Bol de destijds verloren gegane E36 is. Als dat zo is, zijn er nog vijf torpedo's aan boord en is het wrak ook het zeemansgraf van de dertig opvarenden. Met name de mogelijke aanwezigheid van oude torpedo's is volgens de hulpstrandvonder aanleiding het scheepsrestant als gevaarlijk aan te merken.

Hij stelde instanties op de hoogte van de vondst, waarna onder meer een scheepvaartbericht werd verzonden om schepen te waarschuwen. Op de positie van het wrak wordt volgens Eelman regelmatig gevist en hij hoopt te voorkomen dat mogelijk een torpedo in een net terecht zou komen. De woordvoerder van Defensie stelt overigens dat het wrak niet in de weg ligt en dat het al langer bekend was dat er wat lag.

Of het daadwerkelijk om de E36 gaat, moet blijken uit nader onderzoek. Eelman heeft vooralsnog het vermoeden uitgesproken dat het die onderzeeër is. Het kan volgens hem echter ook een andere Engelse onderzeeër van het E-type zijn of mogelijk zelfs een Duits exemplaar.

Volgens artikelen op internet zou de E36 al eens gevonden zijn en zou de commandotoren in 2003 al boven water zijn gehaald door een Wieringer kotter. Uitsluitsel kan gevonden worden in markeringen die vroeger op bepaalde plekken van onderzeeërs werden aangebracht.