Texel viert Waterloo
Aan het eind van dit jaar, om precies te zijn op 21 november, is het 200 jaar geleden dat het moderne Nederland werd gesticht. Dit markeert het einde van de Franse tijd, die twee jaar later, in 1815 een definitief einde vond na de slag bij Waterloo.
Beide gebeurtenissen worden op Texel met regelmaat en grote feestelijkheden herdacht. Want hoewel de Franse troepen in het land waren gekomen op uitnodiging van de Nederlanse patriotten, had het patriottisme op het Oranjegezinde eiland nooit erg opgeld gedaan. Maar het door de Fransen ingestelde Continentaal Stelsel had de handel met Engeland platgelegd en daarmee zijn invloed doen gelden op de economie. Het mag dan ook niet verwonderlijk heten dat de bewoners van Nieuweschild, toen in 1813 geruchten van de opstand in Amsterdam het eiland bereikten, gewapend met hooivorken, zeisen en dorsvlegels naar het Fort Central trokken, het fort de Oude Schans, om de Franse bezetting te dwingen te vertrekken.
Deze tocht naar de Schans werd in 1963 nagespeeld, dan ter gelegenheid van Oosterend Present. Maar ook honderd jaar eerder, ter gelegenheid van de 50-jarige herdenking van de slag bij Waterloo, wordt de historische tocht gehouden. Dan zelfs in aanwezigheid van oudstrijders uit de periode 1813-1815, die weliswaar niet meeliepen, maar al eerder naar het fort waren gebracht, om daar de deelnemers aan de tocht te ontvangen, voornamelijk oudstrijders die in de jaren 1830 de veldtochten tegen België hadden meegemaakt. Bij het fort aangekomen, beklommen deze de wallen om daar de vaderlandse driekleur te ontrollen.
Het hijsen van de vlag had enkele jaren geleden nog tot een bijzondere gebeurtenis geleid, toen Johannes Baas in Oudeschild te gast was, die in 1813 degene was die de vlag uitstak op de kerktoren en daarmee een van de eersten in Nederland die de driekleur weer in top had. Baas had daartoe de toren, via het dak van de kerk, langs de buitenkant beklommen. Na zijn feestelijke ontvangst - de stoomboot 'Texel' was 'met groen en vlaggen versierd' - wilde Baas dit kunststuk herhalen en de toegestroomd menigte wist de dan 72-jarige waaghals daar slechts met moeite van te weerhouden. Hoewel niemand er aan twijfelde dat hij er toe in staat was. Bij de viering aanwezig was raadslid K.S. Kikkert, in 1813 tweede luitenant van de schutterij, en de heren Veen en Visser, twee van de drie nog levende oudstrijders van de slag bij Waterloo, waaraan in totaal 23 Texelaars deelnamen.
Ook het 75-jarig jubileum van het einde van de Franse tijd en het begin van het Koninkrijk werd herdacht, zij het minder uitbundig. De euforie was wat weggeëbd en alle oudstrijders overleden. Er werd op scholen aandacht aan besteed en er werden hardrijderijen en volksspelen gehouden, maar de 21 kanonschoten die enkele jaren daarvoor nog gebruikelijk waren, bleven achterwege. De honderdjarige herdenking ging vrijwel ongemerkt voorbij, omdat in 1913-1915 geen plaats was voor grootse herdenkingen. Zo kon het tot 1963 duren voor het einde van de Franse tijd weer volop werd herdacht. En ook in 2013 staat Oosterend Present in het teken van Napoleon.