Oude haringkom weer in gebruik
Het NIOZ heeft wellicht de laatste haringkom van Nederland weer in gebruik genomen. Deze oude vorm van haring vissen is uit Nederland verdwenen na het afsluiten van de Zuiderzee. Het NIOZ bezit nog enkele van deze netten en heeft er nu één opgezet.
Haringvisserij is, ook op Texel, eeuwenlang een belangrijke bron van inkomsten geweest. Vooral omdat het ras 'Zuiderzeeharing' hier vlak langs de kust naar de Zuiderzee zwom. Zoals op oude kaarten is te zien, gebeurde dit destijds met grote netten, die van de kust af met een boot uitgezet werden. Vanaf begin 1900 hadden Texelaars een andersoortige visserij uitgevonden, die nog beter werkte, de kommenvisserij. Op het wad werden grote netten opgesteld, in een ovale vorm met een ingang bij het geleidewant. Daar achter stonden twee kamers, met openingen met elkaar verbonden. Dit laatste hok, de 'kom', bestond uit een bak van 12 bij 6 meter met een bodem. Hier verzamelde de vis zich bij laag water. De bodem kon losgezet worden, zodat het net vanaf de voorkant omhoog kon worden getrokken en de haring levend en wel opgeschept kon worden. Met het afsluiten van de Zuiderzee verdween ook de Zuiderzeeharing en daarmee de haringvisserij. Bij het NIOZ zijn enkele kommen bewaard gebleven, nadat het bedrijf van Henk Beumkes, de laatste kommenvisser, door het NIOZ was overgenomen. Deze kommen zullen dus de laatste van Nederland zijn. Om te kijken of ze nog compleet zijn, zette het NIOZ er vorig jaar tijdens de Open Havendag één op om te laten bekijken door mensen die er vroeger mee gevist hebben. Met hun commentaar in het achterhoofd, is er bij de NIOZ-haven nu een kom opgezet in zee, om te kijken of het in de praktijk ook werkt. Inmiddels wordt een maand met deze kom gevist en alles lijkt goed te werken. De vissen zijn onbeschadigd en kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden om een merkprogramma mee op te zetten. Vissen maken, net als vogels, grote trekbewegingen, maar waarheen precies, is nog onduidelijk.
Behalve dat de haringkom wetenschappelijk interessant is, is hij dat ook vanuit een historisch standpunt. De kommenvisserij was een belangrijke, kenmerkende vorm van visserij en het is mooi dat de kennis erover niet volledig verloren gaat.