'Samen werken aan
vrede en veiligheid'
'Niet omzien in wrok, dat hebben de tantes ook niet gedaan. Maar samen werken aan vrede en veiligheid.' Woorden recht uit het hart van Lia Duinker, telg uit een Groninger verzetsfamilie die in de oorlog de hoogste tol betaalde.
Herdenkingen zijn vaker onderhevig aan discussie, op Texel was dat niet anders. Maar op 4 mei viel geen onvertogen woord en ook Indië-veteraan Aad Bakker zat in de zo goed als volle kerk, waar de burgemeester stilstond bij het thema 'Vrijheid spreek je af' en dat die afspraken ook onderhoud nodig hebben.
Lia Duinker vertelde het verhaal van de Groningers Rentje en Martines, twee broers van haar oma. Martines was burgemeester, maar weigerde dit onder de bezetters, waarna hij aan het verzet deelnam. Rentje zat ook in het verzet, net als zwager Willem en ook de vrouwen hielpen mee. 'Uit overtuiging.' Duinker vertelde hoe Duitse soldaten de boerderij vlak voor de bevrijding omsingelden en Rentje, Martinus en Willem oppakten en ter dood brachten. Een broer in de Haarlemmermeer met een boerderij vol onderduikers werd ook opgepakt, maar kon het navertellen. 'Iedereen heeft zijn eigen oorlog en iedereen heeft zijn eigen verhaal.' Voor de tantes was die oorlog nooit overgegaan. 'Tante Trui bleef met zes kinderen achter, tante Heika had drie kleine jongens, tante Fre vier meiden, en hoe moest dat allemaal?' Praktisch gezien kwam het wel goed. 'Maar in mei 1945 schrijft tante Heika: mijn leven is gebroken en de echte vreugde kan nooit meer terugkomen.' Hadden de tantes er spijt van gehad, dat ze in verzet zijn gekomen? 'Nee. Ze vonden het heel vanzelfsprekend dat je verzet pleegde tegen een onrechtmatige bezetter. Het was je plicht, het hoorde zo, en dat deed je gewoon.' Geen verhaal met een goede afloop: 'Oorlogen lopen niet goed af. Dat is een besef dat langzaam groeit, dat vrijheid een prijs heeft, dat principes niet vrijblijvend zijn.'
Helemaal onbesproken bleef Nederlands-Indië niet. Het was immers de herdenking van de slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog, maar ook van daarna. Duinker: 'Ook de jongens zoals mijn vader, die zijn opgegroeid in de crisisjaren en de oorlogstijd, en die daarna naar Indië moesten voor nog een oorlog. Wij hoorden alleen de leuke verhalen. De laatste keer ben ik met mijn vader mee geweest naar de reünie van zijn eenheid. Daar zaten mannen op leeftijd, het sambalkruis op de revers, mannen die meer dan vijftig jaar geleden van een hele kouwe kermis thuisgekomen waren, omdat ze een onmogelijke oorlog in waren gestuurd. Mannen die ook na al die jaren elkaar begrepen. Mannen zoals mijn vader, die vuurgevechten hadden geleverd met de vijand, en daarbij mensen hadden gedood, ondanks dat ze vroeger hadden geleerd: Gij zult niet doden. En die daar steeds meer last van kregen. (...) 'Voor de mensen die het meegemaakt hebben is de oorlog nog steeds niet voorbij.' Haar verhaal maakte diepe indruk.
Er waren voordrachten van scholieren en muzikale bijdragen van Colet Nierop en Janneke Gerritsen. Groot was de deelname aan de stille tocht naar de begraafplaats. Er werden kransen gelegd bij de oorlogsmonumenten, door ambassadeur Gvineria van Georgië, leden van het comité 4 en 5 mei, veteranen, Huug Snoek, burgmeester Giskes, de commandant van de Joost Dourleinkazerne, scholieren en leden van Scouting. Dirk Bousma blies Last Post en het Reveille. Begeleid door KTF klonk tot slot het Wilhelmus.