'Boeren in een oude stal kan niet meer'
De geur van kuilvoer overheerst in de stal van de Wamberg. Het is er laag, bedompt en aan de donkere kant. Je hoeft geen kenner te zijn om te zien dat hij aan vernieuwing toe is. Fedor Hoedjes diende vorige week op de valreep zijn nieuwbouwplan in.
Fedor is een jonge boer die de boerderij acht jaar geleden overnam van zijn vader Jaap Hoedjes. Toen een gemengd bedrijf met melkvee en pootgoed, maar vijf jaar geleden deed Fedor de akkerbouw aan de kant om zich uitsluitend toe te leggen op de melkveehouderij. 'Het werd steeds moeilijker om de ontwikkelingen in de akkerbouw bij te benen. Ook in de veehouderij. Je moet voor alles verantwoording afleggen, denk maar aan de mestboekhouding.' Hij doet op ons verzoek zijn verhaal aan de keukentafel, samen met echtgenote Karen, terwijl de jongste van hun drie kinderen over de vloer kruipt. Ze hebben een mooi, gezond boerenbedrijf en zijn langzaam gegroeid naar 85 melkkoeien. Fedor: 'Groei is noodzakelijk, alleen al om de stijgende kosten voor te blijven. Voor krachtvoer betaalde ik een jaar of zes, zeven geleden €17,-, nu het dubbele. Ook machines worden duurder, eigenlijk alles.' Het bedrijf biedt voldoende ruimte om te groeien, er is land genoeg. 'We hebben onze grond gelukkig om de deur liggen.' De koeien lopen sinds jaar en dag buiten. In mei verlaten ze de stal uit om eind oktober, begin november weer naar binnen te gaan.
Je hoeft geen kenner te zijn om te zien dat de stal aan vernieuwing toe is. 'Mijn vader liet hem in 1972 bouwen, met de bedoeling dat hij twintig jaar mee zou gaan. Tussentijd is hij gerenoveerd. Maar hij voldoet niet meer. Niet voor de koeien en niet om in te werken.' Karen: 'Nu helpt Fedors vader nog, maar die wordt ook een dagje ouder.' Fedor: 'Ook voor de koeien voldoet het niet meer.'
Dus wordt de bestaande stal op dezelfde plek worden vervangen door een nieuwe. Fedor: 'Er komt veel bij kijken. Hij moet emissiearm zijn. Milieu- en diervriendelijk. Het werkt via een puntensysteem', toont hij de criteria: ammoniakuitstoot, dierenwelzijn, dierengezondheid, energie, fijn stof, omgeving en vrije ruimte. De bouwtekening komt op tafel. De koeien krijgen veel meer ruimte, ligplaatsen die extra zacht zijn, bredere loopgangen, minder vocht, meer licht en luchtcirculatie en stront en urine worden op de vloer sneller van elkaar gescheiden, zodat de ammoniakuitstoot aanzienlijk daalt. Karen: 'Het welzijn van de dieren gaat met honderden procenten omhoog. Dat ze meer melk gaan geven is een teken dat koeien zich beter voelen.'
De nieuwbouw is geen opwelling. Fedor: 'Zo'n stal bouw je voor dertig, veertig jaar, een kapitale investering die je niet in een paar jaar terugverdient. Ik loop hier al jaren mee rond. De laatste twee jaar werd het concreet, heb ik er adviseurs bij gehaald, gesproken met de bank en noem maar op. Ik heb er van wakker gelegen, maar boeren kan niet meer met een oude stal. De eisen worden te hoog, we moeten steeds scherper werken. De melkrobot en de stalinrichting zijn besteld, we willen van de zomer bouwen, want dan loopt het vee buiten.' Het nieuws dat in het nieuwe plan buitengebied de stallenbouw op slot gaat, bracht zaken in een stroomversnelling. 'Gelukkig hadden we alles al klaar liggen en hebben we de aanvraag donderdag ingediend.' Als het goed is net op tijd, want toen was het oude regime nog van kracht.