UV-C licht als wapen tegen corona

Over de verspreiding van het coronavirus doen meerdere theorieën de ronde. Zoals dat het meelift op aerosolen, zwevende druppeltjes in de lucht, die worden ingeademd. En dat die verspreiding wordt beperkt door blauw UV-C licht op de luchtstroom los te laten.

Dat is de overtuiging van onder andere Cor Born van BBM Clean Air Solutions, importeur, ontwikkelaar en verkoper van LED-producten. “UV-C licht is het nieuwste wapens in de strijd tegen verspreiding en vermindering van de kans op besmettingen met corona-virussen.”

Het is schadelijk bij rechtstreekse contact, maar zolang niet direct in dit licht gekeken wordt en onze huid er niet mee in aanraking komt voor mens en dier geheel onschadelijk

Born richt zijn campagne nadrukkelijk op Texel. “Ik heb op Texel gewoond en heb in het verleden met mijn andere bedrijf, BBM Ledproducts diverse Ledverlichting projecten op Texel gerealiseerd. Mijn hart ligt nog steeds op Texel en ben zeer begaan met de corona-situatie op dit mooie eiland. Ook Texel is erbij gebaat om te kijken naar welke mogelijkheden er zijn voor “een nieuw normaal”.

Met zijn toepassingen richt hij zich op binnenruimten. “Daar zijn de besmettingen het hoogst. We kunnen door technische maatregelen zorgen dat besmetting binnen aanzienlijk kan worden gereduceerd. UV-C licht is in staat ziektekiemen zoals virussen, bacteriën en schimmels in korte tijd te vernietigen. Het is schadelijk bij rechtstreekse contact, maar zolang niet direct in dit licht gekeken wordt en onze huid er niet mee in aanraking komt voor mens en dier geheel onschadelijk.

Het wordt al meer dan tien jaar toegepast in ziekenhuizen, laboratoria, waterzuiveringsinstallaties etc. om ziektekiemen in korte tijd te vernietigen en ook oppervlakten en materialen te desinfecteren.”

Door ventilatiesystemen met UV-C licht uit te rusten, kunnen virussen in fijne zwevende druppeltjes (aerosolen) onschadelijk worden gemaakt. Met die opmerking dat de grovere druppels die op korte afstand kunnen besmetting, niet worden bestreden. Ook met UV-C toepassingen blijft voldoende afstand dus geboden.

Eetcafé De Rog neemt het voortouw en krijgt een ventilatiesysteem met UV-C licht

Born denkt aan toepassing in onder meer verzorgingshuizen, scholen, treinen, bussen, veerboten, trams, toilet- en andere openbare ruimten, etc. “Ook in de horeca, winkels en thuis is dit de enige, snelste en goedkoopste oplossing om virussen in de lucht te vernietigen c.q. beschadigen, zodat er minder of geen besmetting meer kan plaatsvinden.”

Maar het RIVM vindt er geen wetenschappelijk bewijs voor en acht het “onwaarschijnlijk dat een luchtreiniger elders in de ruimte de overdracht tussen twee mensen op minder dan 1,5 meter beïnvloedt”. Born: “Het RIVM verkondigt geen dingen die niet helemaal tot de bodem toe zijn uitgezocht. Maar stelt wel dat recirculerende ventilatiesystemen en airco’s uit moeten en de ramen open op de scholen ter voorkomen van besmetten door aerosolen. Het is de hoogste tijd dat we de discussie over deze niet comfortabele situatie op gang brengen. Waarom is er bijvoorbeeld nog geen Taskforce UV-C licht? Het kan er immers voor zorgen dat we straks weer een beetje normaal kunnen leven. Wat of vaccinatie echt werkt, moeten we nog zien. Het zegt natuurlijk wel genoeg dat UV-C licht al 35 jaar wordt gebruikt voor medische doeleinden, in de voedselindustrie, de waterzuivering, etc.

Gezien het belang van de strijd tegen corona geeft Signify aan de techniek niet exclusief voor zichzelf te houden

Toch is er wel onderzoek gedaan naar de werking van UV-C licht. Zoals door dr. Anthony Griffiths, professor microbiologie aan de Boston University School of Medicine. De testresultaten tonen dat boven een specifieke dosis UV-C straling virussen compleet inactief werden gemaakt. “In enkele seconden tijd konden we geen virus meer ontdekken.”

Signify, de lichtafdeling van Philips, is leider in onderzoek naar de ontwikkeling nieuwe technieken voor UV-C licht, naar eigen zeggen ontwikkeld en geïnstalleerd met de hoogste veiligheidsstandaards. Gezien het belang van de strijd tegen corona geeft Signify aan de techniek niet exclusief voor zichzelf te houden. Met als resultaat dat ook andere fabrikanten toepassingen zijn gaan ontwikkelen en de betaalbaarheid een stuk dichterbij is gekomen.

Born werkt op Texel samen met Peter Jan Kuip van Bouwservice buro Kuip, onafhankelijk adviseur, onder meer over binnenklimaat. “Ik ben al een tijdje mee bezig met deze materie en denk dat het een mooie oplossing kan bieden waarmee je een veiliger omgeving kunt creëren voor jezelf, medewerkers, klanten, gasten en andere mensen in de binnenruimte.”

Hij toont een UV-C lamp waarmee je handmatig en veilig bureaus, toetsenborden en allerlei andere voorwerpen kunt ontsmetten. “Er zijn ook toepassingen voor luchtbehandeling. Zoals dit UV-C kanon. Die zet je in een ruimte, bijvoorbeeld in een klaslokaal. Alles wat direct wordt aangestraald, wordt gedesinfecteerd.” Op dat moment mag er niemand in het lokaal aanwezig zijn.

Ventilatie

Een toepassing die niet schadelijk is voor de aanwezigen, maar waarbij de lucht in de ruimte wel wordt gedesinfecteerd, is een ventilatie-unit waarin de lucht stroomt langs UV-C lampen en de virussen daarin worden gedood of onschadelijk gemaakt. Een toepassing die je bijvoorbeeld in het systeemplafond kunt aanbrengen. Andere toepassing is een mobiele ventilatie-zuil, zoals die wel in rookruimtes worden gebruikt. Met daarin luchtfilters en UV-C lampen. Een zeer betaalbare oplossing is UV-C Led strips. Die kunnen in bestaande ventilatie-, circulatie- en aircosystemen worden gemonteerd. En er bestaan systemen die gebruik maken van de natuurlijke luchtstroom. Zoals die bijvoorbeeld in de kleedkamers in het PSV-stadion zijn gemaakt. “Zij doen dit niet als het niet werkt.”

Toepassingen ook voor in auto’s, bijvoorbeeld taxi’s, zoals ventilatiekastjes met UV-C lampen die je in de auto kunt plaatsen.

Er bestaan mooie systemen om met UV-C licht om corona, andere virussen en bacteriën in binnenruimtes te bestrijden

Born en Kuip vroegen Danny Westerlaken van de CVI, specialist op gebied van onder meer klimaatbeheersing, mee te denken. Westerlaken: “Ventilatie in binnenruimtes was lang een ondergeschoven kindje. Maar sinds corona staat het volop in de belangstelling. Toen we vorig jaar in lockdown raakten, heb ik meegedacht over toepassingen. Mede met die input is Cor producten gaan ontwikkelen. Toen het afgelopen zomer weer wat losser werd, raakte het wat naar de achtergrond. Maar sinds de touwtjes in oktober opnieuw zijn aangehaald, is het weer actueel. Er bestaan mooie systemen om met UV-C licht om corona, andere virussen en bacteriën in binnenruimtes te bestrijden. We hopen allemaal dat we door het vaccin corona achter ons kunnen laten. Maar het zou best kunnen dat we straks, nu we zoveel over virusbesmetting weten en we in het “nieuwe normaal” komen, dat als we een zaak willen binnen stappen, eerst willen weten of het binnenklimaat daar wel veilig is. Denk aan een keurmerk of zo.”

Op Texel zijn al een aantal bedrijven die UV-C licht toepassen. Zoals de Karting Texel, voor de ontsmetting van helmen, kapers hun scharen, etc en ook bij Paracentrum Texel gaat men ermee aan de slag. Complicerend is dat UV-C straling alleen de oppervlakte reinigt en niet in het materiaal dringt. De combinatie met ozon kan dit oplossen.

Texelaar Jacco Boersen van de Zelfpluktuin heeft zich er stevig in verdiept. Hij studeerde aan de Technische Universiteit Delft Industrieel Ontwerpen en ontwikkelde voor de aardbeienteelt een robot voor schimmelbestrijding met UV-licht. “Een tijdrovende methode en voor mensen is UV-C licht gevaarlijk. Als je er in kijkt krijg je lasogen en als het een minuut op je huid schijnt, verbrand je alsof je een dag op het strand hebt gelegen. Met zo’n robot gaat het automatisch en hoeven er geen mensen in de buurt te zijn.” Dat zijn robot in de tuinbouw niet is doorgebroken komt doordat er op dat moment en biologische bestrijding op de markt kwam die de robot overbodig maakte.

Boersen, nu fulltime werkzaam in de Zelfpluktuin, houdt zich niet meer met de UV-robot bezig. Maar, mede door corona, staan ze wel in de belangstelling. “UV-C straling werkt ook tegen bacteriën en virussen. Er zijn nu veel bedrijfjes die robots voor desinfectie maken en er worden veel producten ontwikkeld. Er zijn hele slimme toepassingen. Voor ventilatie en apparaten die pas aan gaan als mensen uit de ruimte zijn.”

Maar er is ook een andere ontwikkeling. “UV-C-licht waarmee tot dusver werd gewerkt en dat schadelijk is voor mensen, heeft een golflengte van 254 nanometer. Nu zijn er veel aanwijzingen dat UV-C licht met een golflengte van 222 nanometer hetzelfde effect heeft, maar dat dit niet schadelijk is voor mensen. Dat maakt de toepassing een stuk aantrekkelijker.”

Ontwerper Daan Roosegaarde werkt samen met de Colombia University. Met zijn team van techneuten, ontwerpers, wetenschappers en virusexperts werkt hij onder de naam “Urban Sun” aan een installatie die met UV-C licht van 222 nanometer openbare ruimtes voor 99,9 procent virusvrij moet maken, zodat mensen elkaar weer veilig kunnen ontmoeten. Het heeft de interesse van het RIVM, die de berekeningen en onderzoeken gaat bekijken.

Peter Jan Kuip: “Bij de versies die er nu liggen, 254 nm voor de lampen en 270 nm voor de ledstrip, weten we al dat het werkt en dat het schadelijk is voor de mens als je rechtstreeks aan de straling bloot staat. Het mooie is wel dat het een rechtlijnige straling is die niet weerkaatst, dus het werkingsgebied is mooi af te kaderen en verwerkt in apparatuur met ventilatoren veilig voor omgeving waar mensen verblijven. Glas houdt de straling ook tegen, het glas van de lamp is speciaal kristalglas wat de straling wel doorlaat.”

Bas Bröring van Eetcafé De Rog in De Cocksdorp heeft na adviezen van Westerlaken en Kuip besloten zijn bedrijf uit te rusten met een UV-C systeem. “Gezien de huidige kennis over aerosolen denk ik zeker dat het zin heeft. Ik wil voor mijn medewerkers en gasten een zo veilig mogelijke omgeving creëren.” Bedoeling dat het systeem operationeel is zodra de horeca weer open mag.

Wel bevreemdt het Bröring dat er vanuit het RIVM niets over wordt gezegd. “In de routekaart lees je over anderhalve meter afstand, op reservering, het elkaar passeren aan tafel, reinigen van oppervlakte, schermen, etc., maar niets over ventilatie. Maar ik wil het niet afwachten en ga het gewoon proberen.” Bröring maakt de toepassing van UV-C licht kenbaar aan gasten.