Hergebruik van methaan en ammoniak in de veehouderij.
Hergebruik van methaan en ammoniak in de veehouderij. Foto: Piet Standaart

Ingezonden: De zin of onzin over stikstof?

Algemeen Wat ik zeggen wou

Piet Standaart uit Den Burg hield zich voor voorheen TVL, voorheen TVO en later TOP jarenlang bezig met het dossier stikstof. In onderstaande ingezonden brief zet hij uiteen hoe de uitstoot van stikstof op Texel moet worden bezien in samenhang met de omgeving. Hij zet ook uiteen hoe de uitstoot van ammoniak en methaan bij veehouderijen kan worden gebruikt en hoe de stoffen hergebruikt kunnen worden.

“De lucht die we in ademen bestaat voor 80% uit stikstof (N2) en voor 20% uit zuurstof (O2) Wanneer we een hap lucht en een slok water (H2O) nemen, hebben we alle ingrediënten om ammoniak (NH3) te vormen. 

Het basis principe bij scheikunde is, dat er sprake is van een reactievergelijking, waarbij zich links en rechts van de pijl zich het zelfde aantal atomen bevinden. Er kan nooit sprake zijn van dat er aan de andere kant van de pijl meer atomen ontstaan. Er kan dus geen toename zijn van de elementen.

Dus wanneer een koe een hap lucht en een slok water (H2O) neemt en via de spijsvertering ammoniak produceert, kan er geen sprake zijn van een toename van de hoeveelheid stikstof. Naar de redenering van de overheid zou je hiermee de stikstof uitstoot in de veeteelt wel circulair kunnen noemen. Overigens is de ontstane ammoniak van nature basisch van aard.

Ten gevolge van het eten van vast koolstof houdend voedsel kan er met de slok water (H2O) door de koe ook methaan (CH4) gevormd worden. Zowel methaan als ammoniak zijn ten gevolge van de hoeveelheid waterstof lichter dan lucht en daardoor vluchtig, waardoor methaan en ammoniak maar een beperkte invloed heeft op de omliggende omgeving (natuur).

Echter wanneer we koolstof houdende fossiele brandstof verbranden, ontstaat er ten gevolge van de verbranding primair kooldioxide(CO2) en stikstofdioxide (NO2), welke zuur van aard en zwaarder dan lucht zijn. Hierdoor blijven deze stoffen in de onderste luchtlagen hangen en zullen uiteindelijk neerslaan, waar bij regen er vaak sprake is van zure regen, wanneer de lucht veel CO2 en NO2 bevat. Deze zure regen heeft een negatief effect op de groei van planten, die in het ergste geval zullen afsterven. 

Bij onze scheikundelessen op school hebben we geleerd, dat er bij een base (ammoniak) plus een zuur (stikstofdioxide) een zoutje wordt gevormd. Wanneer de vluchtige ammoniak in de onderste luchtlagen het zure stikstofdioxide tegenkomt, kan er onder de juiste condities een zoutje (nitraat) worden gevormd. En een zoutje is een voedingsstof die de groei van planten kan bevorderen. Hierdoor kan het zure negatieve effect bij de verbranding van fossiele brandstof, worden verminderd. Met andere woorden de productie van ammoniak, door onder andere de uitstoot van koeien, draagt bij om verzuring van de natuur tegen te gaan. 

Om de hoeveelheid uitstoot van ammoniak en stikstofdioxide aan te geven, wordt door de overheid de hoeveelheid stikstof in beide stoffen bij elkaar opgeteld. Maar ammoniak en stikstofdioxide zijn stoffen met totaal verschillende eigenschappen, ammoniak is basisch en stikstofdioxide is zuur, ammoniak is lichter dan lucht, terwijl stikstofdioxide zwaarder is dan lucht. Door nu de hoeveelheid stikstof van ammoniak en stikstofdioxide bij elkaar op te tellen, ontstaat er een situatie, waarbij we twee appels en twee peren bij elkaar optellen en stellen dat we vier stuks fruit hebben. Maar het blijven twee appels en twee peren, die totaal anders van smaak zijn, gelijk ammoniak en stikstofdioxide welke totaal verschillende eigenschappen hebben en eigenlijk niet op te tellen zijn. Daar zowel ammoniak als stikstofdioxide haar stikstof percentage uit de lucht hebben verkregen, kan er door de uitstoot van ammoniak en stikstofdioxide nooit sprake zijn van een toename van de hoeveelheid stikstof in de lucht.

Voor TVL en TVO, later TOP kwam ik op voordracht van de Kamer van koophandel een aantal jaren in een commissie met betrekking tot de aanbevelingen van Europa tot de instandhoudingsdoelen in Natura 2000 gebieden op Texel. Waar later de programmatische aanpak stikstof (PAS) een onderdeel van werd. Met betrekking tot de PAS werd er een nieuwe stikstof berekening “Aerius” vastgesteld. Bij de presentatie van het rapport over stikstofberekening voor Noord Holland in het Provinciehuis in Haarlem, bleek er voor Texel nog ruim voldoende ontwikkelingsruimte was binnen de “Aerius” berekening. Na de presentatie van het rapport was er de mogelijkheid om door studenten een stikstof berekeningen te laten maken. Ik liet de stikstofberekening uit het rapport voor Texel bij twee verschillende studenten maken, die beide de zelfde uitkomst gaven als die in het rapport stond. Ik informeerde het toenmalige college van B&W over de ontwikkelingsruimte binnen de “Aerius” berekening en daarmee de mogelijkheden voor de toekomst van Texel. Twee weken later kwam er een bericht vanuit de Provincie dat er een fout was gemaakt en dat er voor Texel geen ontwikkelingsruimte volgens de “Aerius” berekening over zou zijn. Driemaal de zelfde uitkomst uit de “Aerius” berekening betekent toch blijkbaar, dat dit fout kan zijn volgens de provincie Noord-Holland! Overigens ben ik nooit een voorstander geweest en heb mij daar dan ook tegen verzet, om de Europese aanbevelingen over de PAS op te nemen in de Wet Natuurbescherming, omdat de “Aerius” berekening deels de zelfde tekortkomingen vertoonde als haar voorganger de “Aagro Stacks” berekeningen. En omdat ik van mening ben, dat je geen appels en peren met elkaar kunt vergelijken en dus ook niet kan optellen, zoals dit bij de “Aerius” berekening gebeurt met ammoniak en stikstofdioxide.

Als we de uitstoot van ammoniak (stikstof), ten gevolge van de ecologische voetafdruk door het leven in de Waddenzee, bij laagwater in ogenschouw nemen, een garnaal is immers met drie weken al volwassen, dan valt de uitstoot van stikstof door de veeteelt bedrijven op Texel daarbij in het niet.

Vroeger toen er nog veel fosfaten in de Waddenzee zaten, kon je bij de ijsfabriek de uitstoot van ammoniak al ruiken bij laagwater en oostenwind.

Met een overheersende zuidwesten wind wordt er vanuit het Verenigd Koninkrijk stikstofdioxide aangevoerd, waarbij ten gevolge van de ammoniak uitstoot door de Waddenzee bij laagwater er nitraat ontstaat. Wat misschien de weelderige planten groei van zout minnende planten op slikvelden voor de Friese kust verklaard.

Als we een keer op de razende bol bij zuidwesten wind en laagwater de hoeveelheid stikstofdioxide uit Engeland zouden meten, en uitrekenen hoelang de lucht er over doet om in St. Annaparochie te komen, zullen we uit metingen zien dat de hoeveelheid stikstofdioxide is af genomen ten gevolge van de uitstoot van ammoniak door de Waddenzee. 

Wanneer we de uitstoot van methaan en ammoniak bij veehouderijen willen beperken, kunnen we dat eenvoudig doen door het dak van stallen dicht te maken, waardoor de concentratie methaan en ammoniak in de nok van de stallen zal toenemen, omdat beide lichter zijn dan lucht. Beide stoffen bestaan uit stabiele moleculen, welke niet zullen mengen. Daarnaast wordt ammoniak bij 8 bar al vloeibaar, terwijl methaan pas bij 20.000 bar vloeibaar wordt. Deze eigenschappen hebben tot gevolg dat wanneer we de gassen uit de nok van stallen met een compressor comprimeren naar zo’n 12 bar, het methaan nog gasvormig blijft en de ammoniak vloeibaar geworden is. We kunnen nu het methaan van de ammoniak scheiden in een methaan/ammoniak separator, waarbij we het methaan middels een drukregeling en via een filter in het aardgas netwerk toevoegen.

Terwijl we de vloeibare ammoniak via een niveauregeling met zo’n 10 bar kunnen afvoeren naar een opslagtank. Via een ijzeroxide katalysator kunnen we de ammoniak vervolgens scheiden in stikstof en waterstof. Waarbij we de waterstof via een fuelcell (waterstofgenerator) kunnen omzetten in elektriciteit. De hoeveelheid stikstof kan bijvoorbeeld benut worden voor het maken van kunstmest.

Hiermee kunnen we de in een veestal geproduceerde stoffen ammoniak en methaan eenvoudig scheiden, waarmee deze hergebruikt kunnen worden als stoffen die we anders via een complexe techniek moeten produceren, laten we deze nu op eenvoudige wijze door het vee (koeien) produceren. Zie bijgaande principe schets.”

Piet Standaart


De podcast van 28 maart 2024.
Podcast Texel deze Week 28 maart 2024 Algemeen 3 uur geleden
De kust bij paal 9 eind vorig jaar.
Inloopbijeenkomst onderzoek zuidwestkust Texel Algemeen 27 mrt, 11:00 1
Afbeelding
Diabetes Challenge 2024, wandelen om gezond te worden en te blijven Algemeen 27 mrt, 09:06
Afbeelding
Op zoek naar een leuke uitdaging?? Vacatures 26 mrt, 16:27 2
De schrijvers bij Bunker Texla.
Kennismaken met de Texelse geschiedenis Algemeen 26 mrt, 12:30 1
Afbeelding
Kunstlezing over Frans Hals bij Artex Cultuur 26 mrt, 10:15
Kikker
Kikker komt op bezoek in de bieb Algemeen 25 mrt, 20:11
Afbeelding
Tevoko-toernooi naar De Koog Sport 25 mrt, 14:30 3