Texel moet zijn eigen verantwoordelijkheid nemen

De meest duurzame gemeente van Nederland?

De ambities waren torenhoog, en werden zeer enthousiast ontvangen in de Texelse samenleving: in 2020 is Texel energieneutraal, zo werd in 2008 in de Energievisie Texel gesteld. Maar hoewel de ambities hoog waren, zijn we intussen ver achteropgeraakt ten opzichte van de rest van Nederland. Zowel qua realisatie, als qua ambities. In 2018 bleef het percentage duurzaam opgewekte energie op Texel steken op een teleurstellende 3,8%.

De in 2008 geformuleerde doelstelling was wellicht (te) ambitieus. Tegelijkertijd zijn er de laatste jaren tot teleurstelling van GroenLinks Texel veel voorstellen gesneuveld in de gemeenteraad die de gemeente Texel één van de koplopers in de energietransitie hadden kunnen maken, in plaats hekkensluiter te zijn. Zo werd de bevolkingsraadpleging over windenergie geschrapt, werden voorstellen over kleine windmolens voor agrariërs en windwokkels geblokkeerd, en werd de zonneweide aan de Pelikaanweg geschrapt. 

Het is gemakzuchtig om de energietransitie af te schuiven op “de overkant”, of te blijven hopen op ”innovatie” en isoleren. Over dat laatste is iedereen het wel eens.

Natte voeten

Het in de zomer van 2021 gepubliceerde IPCC-rapport over klimaatverandering is duidelijk: We zullen alles op alles moeten zetten om de uitstoot van broeikasgassen zo snel mogelijk omlaag te brengen. Voor Texel is deze opdracht, als eiland omringd door een stijgende zeespiegel, nog urgenter. Het rapport van het IPCC voorziet deze eeuw nog een zeespiegelstijging van enkele decimeters, oplopend tot mogelijk 5 meter in 2150. 

Iedereen zal begrijpen dat de gevolgen voor een eiland als Texel fataal zijn als we nu niet ingrijpen- en daar zal iedereen zijn steentje aan moeten bijdragen. Met het IPCC rapport van februari 2022 werd de noodzaak van ingrijpen nogmaals onderstreept: de natuur kan de klimaatverandering niet meer bijbenen, en de gevolgen zijn mogelijk desastreus.

Kleine stapjes

Natuurlijk. Er zijn sinds het uitspreken van de ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn zeker stapjes gezet op Texel, en we kunnen het als eiland niet alleen. Zo is er bijvoorbeeld een subsidieregeling voor zonnepanelen en voor woningverduurzaming. Er zijn meerdere postcoderoosprojecten waarbij Texelaars kunnen participeren in zonnepanelen op daken van bedrijven. Er zijn kleinschalige pilots geweest met onder andere getijdenenergie en zonnepanelen in fietspaden. Die pilots zijn echter een doekje voor het bloeden. Het zijn initiatieven, die weinig inspanning vergen en die geen pijn doen. Zoals ook de Rekenkamercommissie in haar rapport “Kansen voor Duurzaamheid op Texel” constateert: “Van innovatieve projecten kan niet direct een (grote) bijdrage aan de realisatie van doelen verwacht worden”. De bijdrage van de opgewekte energie is slechts enkele procenten van het verbruik.

Echt doorpakken is er vanuit de Texelse politiek de laatste jaren niet bij. Sterker nog: de bijgestelde ambitie die in 2020 in het door de raad aangenomen beleidsplan ‘Texel zelfvoorzienend en duurzaam’ werd uitgesproken om in 2030 energieneutraal te worden, is intussen losgelaten en veranderd in ‘zo snel mogelijk’. GroenLinks Texel heeft hier tegen gestemd. Als een doelstelling niet meetbaar is, haal je deze altijd..

Er is niet alleen een klimaatprobleem maar ook een sociaal probleem

Sinds kort is er sprake van een explosieve stijging van de energieprijs. Juist de groep met een laag inkomen is hiervan de dupe. Niet alleen daalt hierdoor het besteedbaar inkomen, maar juist deze groep gebruikt gemiddeld meer energie omdat ze nu eenmaal meestal niet in moderne, super geïsoleerde woningen wonen. Om dit probleem op te lossen is er meer nodig dan een paar tochtstrippen van de bouwmarkt. Als Texel erin slaagt om in haar eigen energie te voorzien en onafhankelijk te worden van de energiemarkt kan dat veel financieel leed besparen.

Ambities durven uitspreken

Om een doelstelling te kunnen behalen, is het eerst zaak dat we op Texel het doel concreet maken en hier opnieuw een termijn aan durven te verbinden: Texel energieneutraal in 2030. Zonder doel zijn we immers richtingloos. Daarnaast moet er concreet worden gemaakt hoe we dit doel vervolgens gaan bereiken.

Dit moet er volgens GroenLinks Texel gebeuren:

• Maximaal inzetten op isolatie van woningen, waarbij we met Woontij afspraken maken over versnelde verduurzaming van sociale huurwoningen. Uiterlijk in 2030 hebben alle huurwoningen op Texel energielabel B. Daarnaast werken we aan gunstige subsidieregelingen en advies voor woningeigenaren. Er komt een energiecoach om particulieren te ondersteunen.
• Zonnepanelen bij particuleren en bedrijven moeten zoveel mogelijk worden gestimuleerd. We kiezen voor collectieve inkoop om de kosten te drukken. Wie zelf geen ruimte beschikbaar heeft voor zonnepanelen, kan deelnemen aan postcoderoosprojecten.
• We maken het voor agrariërs en ondernemers mogelijk om op kleine schaal windenergie op te wekken, met zogeheten EAZ windmolens met een ashoogte van 15m, om zoveel mogelijk zelfvoorzienend te kunnen worden. Ondernemers hebben toegang tot energieadviseurs die helpen met een verduurzamingsplan, en helpen bij het vinden van financiering voor deze plannen
• De enige manier om op Texel op relatief korte termijn een flinke stap te maken is door gebruik te maken van windenergie. Hiervoor zijn grotere windmolens nodig dan de EAZ-windmolens. Om dit in goede banen te leiden organiseren we een burgerberaad over windenergie, zodat Texelaars zélf kunnen meepraten. De noodzaak om deze stap te zetten is alleen maar urgenter geworden door de sterk stijgende energieprijs en geopolitieke ontwikkelingen. We laten een gedegen onderzoek doen naar de (on)mogelijkheden van windenergie, waarbij we rekening houden met landschap, ecologie, wetgeving en uiteraard hinder en draagvlak. In de praktijk blijkt dat draagvlak hiervoor flink vergroot wordt als de bevolking participeert en meedeelt in de winst die dit soort projecten opleveren.
• We blijven volop inzetten op nieuwe innovaties om sneller te verduurzamen, maar dit is een aanvulling op de bestaande technieken en geen excuus om nu niet door te pakken.

Om ook voor onze kinderen, kleinkinderen en de generaties daarna een veilige woonomgeving op Texel in stand te houden, moet er nu actie worden ondernomen. Texel moet daarin als eiland zélf zijn verantwoordelijkheid nemen, want wie zijn kop nu in het zand steekt, moet hem straks uit het water halen.

Er valt wat te kiezen 16 maart! Kijk voor het volledige programma op texel.groenlinks.nl

Rikus Kieft Ferry Zegel Henry Soyer Jacquelien Dros Gijs Berger