Toerisme - einde aan de groei

Toerisme en Texel

Toerisme en Texel horen bij elkaar. Het is logisch dat ‘overkanters’ van het mooie eiland willen genieten, en het is goed dat veel Texelaars er een goede boterham aan verdienen. 

Met het stijgen van het aantal toeristen in de 60-er en 70-er jaren van de vorige eeuw namen de lusten van het toerisme toe, maar ook de lasten. Vanaf begin 70-er jaren zag men in dat er een visie op deze ontwikkeling nodig was. Dit resulteerde in het Recreatiebasisplan 1974. Hierin werden maximaal 47.000 toeristische bedden, onder voorwaarden, verantwoord geacht. 

In de daaropvolgende nota’s rond de eeuwwisseling^1,2,3,4 kwam de nadruk te liggen op kwaliteit in plaats van kwantiteit. Er was steeds meer aandacht voor de leefbaarheid op Texel. Het maximum aantal slaapplaatsen werd in 2002 vastgesteld op 45.000 (waarvan 30% voor kamperen!) met een uitloop naar 47.000. Toen dacht men dat er nog slechts ruimte was voor 2300 slaapplaatsen voordat het plafond van 45.000 bedden zou worden bereikt. Sindsdien zijn er nog enkele nota’s over toerisme verschenen, waarvan de laatste in 2021⁵.

Papier is geduldig

Als men deze nota’s nog eens leest blijkt hoe geduldig papier is. De beoogde seizoens-verspreiding is uitgelopen op een piekverhoging en een enorme piekverbreding. Steeds weer keren in de nota’s dezelfde thema’s terug: te weinig zicht op het aantal slaapplaatsen, te weinig zicht op dagtoerisme. Maar ook het belang van een goed evenwicht tussen landschap, recreatie, natuur en de kernwaarden van het eiland, de leefbaarheid die in het gedrang lijkt te komen en de verkeersdrukte op Texel. Ook de overlast die Den Helder ondervindt door de steeds groter wordende toestroom van auto’s naar Texel, komt steeds terug. 

Gaat aantal toeristen nog een keer verdubbelen?

Dat er grenzen aan het toerisme moeten worden gesteld roept men al tientallen jaren. En dat lukt nog steeds niet. Duidelijk is dat men met het huidige beleid geen vat heeft op de ongebreidelde groei in bijvoorbeeld de B&B sector en in de verhuur van particuliere woningen. 

Volgens een prognose van het Nationaal Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) zal het aantal internationale gasten in de kustgebieden van Nederland in 2030 bijna verdubbeld zijn⁸ ten opzichte van 2019. Laat dit overdreven zijn, duidelijk is dat de groei fors door zal zetten. De groeiprognoses van de TESO worden al jaren overschreden⁶. De vervoerscapaciteit en infrastructuur op Texel blijven aanpassen aan de vraag zal rampzalig uitwerken voor de leefbaarheid op het eiland. 

Van groei- naar beheerfase

De meeste Texelaars vinden dat de toeristische druk op het eiland te groot is. GroenLinksTexel vindt dat het hoog tijd is om van de groeifase over te gaan naar de beheerfase. Dit kan alleen worden bereikt door een goed doortimmerd en uitvoerbaar beleid. Een beddentelling moet uitwijzen hoever het aantal slaapplaatsen boven de 45.000 zit. Wat daarboven zit moet worden uit gefaseerd, waarbij kleinschaligheid (B&B, kleinschalige verhuur) meer kansen krijgt dan grote vakantieparken. 

Lusten en lasten eerlijk delen

Het veel gebruikte argument dat ‘we er allemaal van profiteren’ gaat steeds minder op. Grote beleggers van de overkant slagen er steeds vaker in om bungalowparken op Texel op te kopen en te exploiteren. De kip met de gouden eieren wordt (nog) niet geslacht, maar de eieren gaan wel naar de overkant. Europa ‘verroompottiseert’, en vooral langs de kust zijn vakantieparken een beleggings- en exportproduct. Dit moet stoppen, anders gaat Texel in de uitverkoop.

Zijn bedrijven belangrijker dan inwoners?

Het Nationaal Bureau voor Toerisme⁹ geeft een paar zeer relevante adviezen voor de Texelse situatie. Het signaleert namelijk dat de belangen van inwoners vaak ondergeschikt blijken aan de belangen van bedrijven. Dat gevoel leeft ook al bij veel Texelaars. Je moet dus, adviseert het Bureau, een paar dingen echt serieus nemen:

• Houd heel goed bij hoe de lusten en de lasten van het toerisme zich ontwikkelen
• Wie profiteert is ook verantwoordelijk voor het beperken van overlast in de samenleving
• Wie profiteert is ook verantwoordelijk voor het delen van de lusten met de samenleving
• Geef inwoners zeggenschap bij verdeling van de opbrengsten

Wij vinden dit heel goede adviezen, en willen die graag omzetten in Texels beleid. Onderdeel daarvan zijn: stoppen van de toeristische groei; reguleren B&B; minder auto, meer fiets; vasthouden aan centraliseren van toerisme aan de westkust; de echte Texel-liefhebbers gastvrij ontvangen; een andere vorm van toeristenbelasting (differentiatie); vorming van een fonds uit toeristische inkomsten ten behoeve van de Texelse gemeenschap.

We hoeven voor een effectief beleid het wiel niet opnieuw uit te vinden^10-13. Er zijn in Nederland en daarbuiten genoeg voorbeelden van een aanpak waar we ons voordeel mee kunnen doen. Wij willen graag aan de slag met deze problematiek en hebben hiervoor uw steun nodig. 

Er valt wat te kiezen 16 maart! Kijk voor het volledige programma op texel.groenlinks.nl

Rikus Kieft Ferry Zegel Henry Soyer Jacquelien Dros Gijs Berger

¹⁾herziening recreatiebasisplan, 1990

²⁾discussienota, 1999

³⁾structuurvisie Texel 2020, 2002

⁴⁾Beleidsnota recreatie en toerisme, 2000

⁵⁾Toeristisch Toekomstplan, 2021