Onderzoek naar doodsoorzaak gestrande potvis Vliehors

De ongeveer 14 meter lange potvis die donderdag aanspoelde op het strand van Vlieland bij militair oefenterrein Vliehors wordt ontleed. Vrijdag arriveerden snijteams van Naturalis en de Universiteit Utrecht.

Onderzoekers van de universiteit doen in opdracht van het ministerie van Landbouw, Voedsel en Natuur op het strand onderzoek naar de doodsoorzaak van de potvis. Het kadaver van de potvis, met een geschat gewicht van 15 ton, wordt onder verantwoordelijkheid van Rijkswaterstaat opgeruimd en vervolgens voor verder onderzoek naar de wal gebracht.

Zo moet duidelijk worden waarom de vis op zijn trek naar het zuiden plotseling in de ondiepe Noordzee terechtkwam.

Onderzoek toont mogelijk aan waarom de potvis in de Noordzee is beland. “Het kan zijn dat hij ziek was of verzwakt. Wat dat betreft zijn we vooral geïnteresseerd in zijn maaginhoud. Daar kunnen we veel aan zien”, vertelt onderzoekster Lonneke IJsseldijk van de Universiteit Utrecht aan de NOS. “Vinden we een verse hoeveelheid inktvis, dan weten we dat hij onlangs nog gezond heeft gegeten”, zegt ze. “Is de maag leeg, dan is hij waarschijnlijk verzwakt geweest.” IJsseldijk sluit ook niet uit dat er plastic in de maag wordt aangetroffen.

Zonnestormen

In 2016 strandden bij paal 12 op Texel vijf jonge mannetjespotvissen en eentje bij het NIOZ. Onderzoek naar dertig gestrande potvissen wees nadien uit dat zonnestormen de oorzaak waren.

De zonnestormen worden genoemd in een wetenschappelijk artikel dat in het International Journal of Astrobiology is gepubliceerd. De auteurs onderzochten alle strandingen van de dertig potvissen. Volgens onderzoeker Mardik Leopold van Wageningen Marine Research in Den Helder (voorheen Wageningen Imares) passen de bevindingen in een theorie over zonnestormen en strandingen die in 2009 al eens werd gepresenteerd. 

Het onderzoek van de strandingen begin 2016 leerde dat er vlak voor de stranding inderdaad een geomagnetische storm is geweest (deeltjes van de zon die richting de aarde trekken) waardoor de dieren hun navigatie kwijt waren en in de ondiepe delen van de Noordzee terecht kwamen toen ze van het noorden op weg waren naar het zuiden.

De potvis die donderdag op de Vliehors strandde leefde in eerste instantie nog. Een uur na de vondst overleed het beest alsnog. De veronderstelling is dat hij bij een grote groep verdwaalde potvissen hoorde. Mogelijk dat er elders aan de kust meer exemplaren zullen stranden.