'Eenzaamheid heeft me geraakt'

Ruim drie maanden na het begin van de coronacrisis is er weer een heleboel mogelijk op Texel en keren de gasten terug. Een terugblik en een vooruitblik met burgemeester Michiel Uitdehaag op de crisis die sinds half maart het nodige vraagt en vergt van een hoop Texelaars.

Hoe gaat het momenteel met Texel?

Het gaat goed nu gelukkig, de bezetting van het aantal gasten loopt inmiddels weer tegen de 100 procent. Maar het is goed om te beseffen dat het virus nog zeker niet weg is. Het blijft belangrijk dat iedereen afstand ten opzichte van elkaar bewaart, al kan ik me voorstellen dat de 1,5 meter afstand bij een hoop mensen inmiddels de neus uitkomt. Maar ook voor de mensen die niet in de 1,5 meter afstand geloven, hoop ik dat zij wel afstand willen houden voor anderen die zich wel aan de afstand houden. Als je het niet voor jezelf doet, doe het dan in ieder geval voor een ander. Het zou desastreus zijn als het virus weer de kans krijgt om zich te ontwikkelen en er een tweede golf zou komen Het zou voor het eiland echt desastreus zijn als we terug moeten naar een lockdown.

Als je kijkt naar bijvoorbeeld het centrum van Den Burg, dan is de 1,5 meter afstand soms een utopie en je ziet er ook niet vaak boa’s dan wel gastheren en gastvrouwen die toezicht houden.

In juli en augustus komen er meer gastheren en gastvrouwen op straat. Maar we kunnen niet op elke hoek van de straat een agent neerzetten. We zijn geen politiestaat en dat moeten we ook zeker niet worden. Het is belangrijk om zelf die 1,5 meter afstand in acht te blijven nemen.

Privé investeringen naar voren gehaald om elkaar op het eiland tijdens crisis te helpen

We hebben het hier niet over een wedstrijdje met de burgemeester of een boa, we hebben het over een wedstrijd met het virus. En dat is helaas nog niet weg. De meningen over hoe we handhaven zijn verdeeld. Als burgemeester krijg ik brieven van mensen die vinden dat we te streng zijn, maar ik krijg ook brieven van mensen die vinden dat we veel meer moeten handhaven. De twee soorten brieven zijn ongeveer met elkaar in evenwicht.

Zijn er de afgelopen maanden nog waarschuwingen en boetes uitgedeeld, behalve een waarschuwing voor jongeren die op het skatepark bij elkaar kwamen en een horecabedrijf in De Koog waar teveel mensen bij elkaar zaten?

Er zijn wel veel waarschuwingen uitgedeeld voor het fietsen, maar tot nu toe is het verder bij één boete voor de overtreding van het fietsverbod gebleven. Dat is lang genoeg aangekondigd, dus dan moet je op een gegeven moment ook waarmaken dat er een verbod is. Maar het is niet de intentie om boetes uit te delen. Het gaat erom dat mensen zelf aanvoelen dat ze afstand moeten houden om dat virus geen kans te geven. En als mensen tegen bijvoorbeeld een gastheer of een boa normaal doen, dan worden ze ook gewoon normaal behandeld. We gaan in juli en augustus wel strenger optreden tegen een aantal dingen waar we soms onze twijfels over hebben, maar ik kan niet zeggen op welke gebieden dat zal zijn.

Al vrij snel na het ontstaan van de crisis sloegen de gemeente, TOP, VVV, TESO en de huisartsen de handen ineen om samen te werken. Hoe kijkt u daar op terug?

Dat was een goede samenwerking. En door meteen vanaf het begin van de crisis samen te werken, hebben we achteraf bekeken een hoop tijd bespaard. Ik zie andere gemeentes waar ze nu nog met grote vraagstukken aan het worstelen zijn, terwijl we dat hier niet meer hebben. We hebben meteen met elkaar een appgroep opgezet om elkaar te informeren en om met elkaar te communiceren. Dat was met verschillende belangen van elke organisatie, maar het werkte om met elkaar tijdig problemen te signaleren zodat we daar op konden inspelen.

Het is geen wedstrijd met de burgemeester of een boa, dit is een strijd met het virus

De appgroep bestaat nog steeds, zodat we contact kunnen houden. Een van de zaken die uit het contact naar voren is gekomen, is de brief die we aan elke toerist sturen voordat die naar Texel komt. Daarin informeren we hen hoe het er hier aan toegaat en geven we het advies om bij ziekte thuis te blijven of om naar huis te gaan als je tijdens de vakantie op Texel ziek wordt. We zitten er nu aan toe denken om mogelijk nog het advies aan de brief toe te voegen om de corona checkapp op de telefoon te installeren voordat je naar Texel gaat.

Worden de ontwikkelingen op het gebied van corona nog steeds gemonitord?

Ja, de GGD houdt de ontwikkelingen bij. En nogmaals, we hopen dat het allemaal goed blijft gaan. Ik moet er niet aan denken dat er een situatie ontstaat waarbij je toch een gebied of bijvoorbeeld een hotel zou moeten afzetten vanwege een uitbraak.

Moet dat dan nog steeds via de burgemeester van Alkmaar zoals de afgelopen maanden het geval was sinds de noodverordeningen van de veiligheidsregio’s van kracht werden?

De noodverordening is nog steeds van kracht, maar de praktijk is inmiddels wel anders. In dergelijke gevallen neem ik zelf de beslissingen en vervolgens gaat er een afschrift naar Alkmaar om de burgemeester daar te informeren.

Dan is er de coronanoodwet waarover een hoop te doen is. U liet recent tijdens een commissievergadering weten zelf ook uw twijfels over die wet te hebben.

Een probleem in Nederland is dat we vaak in heel veel zaken willen voorzien, maar we hadden geen wet die voorzag in een pandemie, vandaar we sinds half maart met noodverordeningen werken. Er wordt nu in een hoog tempo gebouwd aan een noodwet, zodat we de noodverordeningen niet meer hoeven te gebruiken, maar het ziet er naar uit dat de coronanoodwet momenteel stikt in de bedoelingen. Normaal duurt zoiets jaren en nu moet het in een paar maanden. De behandeling van de wet is in ieder geval voorlopig uitgesteld.

Ik kan me de weerstand tegen de noodwet ook voorstellen. Een aantal dagen geleden zijn hier bij het gemeentehuis in Den Burg in het kader van een landelijke actie ook bloemen neergelegd van mensen die zich zorgen maken over de democratie als de noodwet wordt ingevoerd. Als burgemeester krijg je in de nieuwe noodwet veel bevoegdheden toegedicht, maar je kunt daar je twijfels bij neerzetten. Dat is leuk voor één of twee dagen, maar je kunt je afvragen of het goed is voor langere tijd.

Er is sinds de crisis een stijging zichtbaar van WW-uitkeringen en bijstandsuitkeringen op Texel. Er is hier ook veel beroep gedaan op steunpakketten van het rijk om financieel overeind te blijven. Bekijkt u dat met zorg?

Je ziet inderdaad stijgingen, maar het is op het moment nog lastig om dat al te kwalificeren. Zelfs op mondiale of nationale schaal is het lastig om te zeggen welke impact de crisis uiteindelijk zal hebben. Wat we hier op Texel al wel zien, is dat je het voorseizoen niet meer goedmaakt, maar dat het momenteel gelukkig wel beter gaat. Mogelijk krijgen we ook een goed en langer naseizoen als veel mensen dit jaar in eigen land op vakantie gaan. Dan zou het zomaar kunnen zijn dat uiteindelijk niet iedereen er economisch ongelukkig uitspringt, maar ook dan is het van belang dat we geen tweede golf krijgen. Wat me is opgevallen, is dat veel bedrijven op het eiland die personeel in loondienst hebben, goed met hun personeel zijn omgegaan en moeite hebben gedaan om hen te behouden. Seizoenbedrijven hebben wel mensen later laten komen of eerder moeten laten gaan door de omstandigheden. Het zal voor veel bedrijven in de toekomst een vraag zijn of zij er goed aan hebben gedaan om personeel te behouden of niet, maar ze zijn er nu goed mee omgegaan. We zijn er echter nog lang niet, de herstelperiode zal ook zeker nog een paar jaar duren.

Iets heel anders, maandag 11 mei stuurde u een bloemetje naar alle kapsalons op het eiland toen ze weer aan de slag mochten en vervolgens brak er een storm van protest los…

Kappers zijn een beroepsgroep waar iedereen wel een keer heen moet, dus het leek me symbolisch om hen een bloemetje te sturen toen ze weer aan de slag mochten. Dat stond ook op het kaartje, het bloemetje was een symbool voor iedereen om aan te geven dat het fijn was dat de economie weer heropend is. Nou ja, je kan het niet altijd iedereen naar de zin maken.

Op de sociale media klonk de afgelopen maanden geregeld de kritiek dat de burgemeester onzichtbaar was. Hoe kijkt u daar tegenaan?

Dat is kritiek waar ik me niet in herken. Sinds het uitbreken van de coronacrisis ben ik minstens drie keer in elk dorp geweest en heb ik daar met mensen gesproken. Het is nu uiteraard niet het moment om dorpsavonden te beleggen als dat met zichtbaarheid wordt bedoeld, maar verder doe ik wat ik kan doen binnen de beschikbare tijd en mogelijkheden. Privé hebben André en ik de afgelopen maanden een aantal investeringen naar voren gehaald om de economie op het eiland te steunen. Dat is misschien een druppel op een gloeiende plaat, maar je doet tijdens een crisis wat je kan doen om elkaar op het eiland te helpen en te steunen.

We hebben het nu over de economie, maar de afgelopen maanden moeten voor veel mensen ook maanden van eenzaamheid zijn geweest.

Ja en het zal me het ook meest bijblijven dat de crisis niet alleen een economisch drama is, maar ook een menselijk drama in de vorm van onder meer eenzaamheid. Dat heeft me geraakt. Neem bijvoorbeeld begrafenissen. Ik was ook bij een begrafenis waar maar een paar mensen bij mochten zijn en dat maakte diepe indruk. Wat ook indruk maakt is dat er een organisatie als Texelgezinnen is opgezet om anderen te helpen en dat daar ook meteen veel vraag naar is. Wat me de afgelopen maanden verder opviel, is hoe verschillend mensen met een crisis omgaan. De een wordt bloednerveus en maakt zich vooral zorgen, terwijl een ander juist innovatiekracht toont en andere wegen inslaat om overeind te blijven. Neem als voorbeeld de kippenwagen van Kets, zoiets zou er zonder de crisis wellicht niet zijn geweest.

Donderdag 28 mei bracht koningin Maxima een bezoek aan Texel, heeft u daar nog impact van kunnen merken?

Voor ondernemers was het erg prettig dat de koningin hier was om met hen te spreken. We hebben ook bewust een hoop ondernemers uitgenodigd zodat ze met haar konden praten, evenals bij het bezoek van de commissaris van de koning aan Texel. Ik denk dat de hoge organisatiegraad die we hier op het eiland hebben, heeft bijgedragen aan de komst van de koningin naar Texel. Wat ze volgens mij heeft meegenomen naar de overkant is het idee van de Texelapp van de VVV, zoiets is op meerdere plekken in Nederland toepasbaar.

En dan hebben we de afgelopen tijd nog de strijd van de Waddeneilanden gehad om een noodfonds voor elkaar te krijgen. Dat eindigde met een antwoord van staatssecretaris Keijzer dat een dergelijk fonds op het moment ‘niet opportuun’ is. Hoe gaat dat nu verder?

Dat klopt, maar er lopen nog acties om een noodfonds toch voor elkaar te krijgen. Gelukkig lijkt het erop dat de zwaarst getroffen gemeenten tegemoet worden gekomen in de kosten die zij vanwege de crisis hebben gemaakt. De kosten die voor de GGD zijn gemaakt, worden vergoed en de kosten voor de veiligheidsregio lijken ook vergoed te worden. Het rijk heeft net €550.000,- miljoen beschikbaar gesteld om gemeenten te compenseren. Daar is een verdeelsleutel voor, dus een deel van dat bedrag zal ook naar Texel komen.