Verdronken in regelingen en wensen

Het maakte de tongen weer lekker los van de week. Een oproep van Ron Flens voor een achtergrondreportage over 'verstening' op Texel. Al snel is weer te merken hoe gevoelig het onderwerp ligt en het nodige oud zeer komt als in een stinkend moeras bovenborrelen. Is die verstening echt zo erg en zo ja, wat zijn de achterliggende gedachtes er achter? Is het einde in zicht of gaat het verder? 

De discussie op Facebook was binnen ongeveer drie minuten totaal ontspoord. "Jan modaal" wordt van het eiland gejaagd, bijna alle campings zijn verdwenen en iedere kleine bungalow is omgebouwd tot een villa met drie sportzalen, een gym en drie zwembaden en ruimte voor een pony. Dit allemaal om ten goede te komen aan de grootgeldverdieners, terwijl de kleine ondernemer berooid achterblijft. Dit alles is vooral de schuld van de gemeente.

Hoewel er in 2016 een definitieve beddenstop werd ingesteld, lijken er nog altijd bedden bij te komen en we kunnen wel stellen dat dit niet tot ieders tevredenheid is. Waar komen die extra bedden vandaan? Texel telt ongeveer 45.000 bedden, al heeft een officiële beddentelling niet plaatsgevonden. Natuurlijk is er de laatste jaren een sterke groei geweest in b&b's. Iedere bewoner - behalve sociale huur - mag via deze constructie zes bedden verhuren, mits de woonfunctie leidend blijft. Aangezien de vraag naar deze vorm van toerisme sterk is toegenomen, is dit voor de Texelse 'Jan modaal' een makkelijke manier om wat bij te verdienen. Deze vorm levert echter geen verstening op, aangezien het hierbij gaat om inpandige verhuur (wel toename bedden).  De PvdA heeft overigens wel een motie ingediend om meer grip op deze sector te krijgen en wil de wildgroei tegengaan.  Zij willen onderzoeken of het totaal aantal B&B plaatsen op Texel ook kan worden gemaximaliseerd, naar analogie van 'Kamperen bij de Boer'. Dit zou betekenen dat er een maximum wordt ingesteld (waarschijnlijk op basis van bestaande aantallen). Naast dat alle b&b's vergunningsplichtig worden, zal het met een dergelijke maatregel niet mogelijk zijn om straks nog een bed and breakfast te beginnen. Ook een betere controle op naleving van de regels moet tot resultaat leiden.

25 procent

Maar waar komen de nieuwe gebouwen dan vandaan? In de praktijk komen er geen nieuwe parken bij. Toch is het niet vreemd dat dit niet zo lijkt. Grote borden met de aankondiging van nieuwe villa's en langs de Pontweg zijn de grootse vakantiehuizen niet te missen. Deze zijn/ of komen er via de 25 procentregeling, bedoeld voor kwaliteitsverbetering. Deze regeling maakt het mogelijk bij verblijfsrecreatieve bestemmingen het aantal slaapplaatsen met 25 procent uit te breiden en/of het bestemmingsvlak of het bouwvlak met 25 procent te vergroten. In het bestemmingsplan zijn voorwaarden opgenomen. Onder andere moet sprake zijn van aantoonbare ruimtelijke kwaliteitsverbetering en is het een afronding van een bestaande bedrijfsvoering. Ook moet het gaan om een kleinschalig bedrijf (max. 150 slaapplaatsen). Deze regeling laat men echter uitsterven en is bijna uitgeput. Maar het heeft er inderdaad voor gezorgd dat kleinschalige bungalows plaats hebben gemaakt voor grotere huizen. Er zijn echter geen woningen gekomen op plaatsen waar ze niet al stonden.

Ruimte voor ruimte

Wat juist niet tot verstening leidt, maar wel toeristische bedden - kan - opleveren is de 'Ruimte voor ruimte-regeling'. Die geeft agrarische bedrijven de mogelijkheid om, na bedrijfsbeëindiging, de bestemming te wijzigen in de bestemming Wonen en daarbij een bouwmogelijkheid te verkrijgen voor één extra woning of één recreatief opstal. Hiervoor dient dan wel alle agrarische bedrijfsbebouwing met een minimum van 1.200 m², gesloopt te worden. Als er meer bebouwing aanwezig is dan 1.200 m², moet alles gesloopt worden. Dit leidt in de regel dus tot minder bebouwing.

Stolpenregeling

Dan zijn we er er zou u denken? Nee hoor! We hebben ook nog de stolpenregeling. Omdat het onderhouden van een stolpboerderij een prijzige kwestie is, werd ooit besloten tot de stolpenregeling. Op grond van de zogeheten stolpenregeling mogen vier recreatieappartementen in een stolp in het buitengebied worden gerealiseerd. Dit geldt overigens ook wanneer iemand een vergunning krijgt voor de nieuwbouw van een stolp.

Slapende bedden

In nogal wat uitzonderingen zijn er ook nog de slapende bedden, dan wel slapende slaapplaatsen of spookslaapplaatsen genoemd. Bedden die wel vergund zijn, maar nog niet gerealiseerd. Kustpark is één van de parken die hier nog over beschikt. Het zou vreemd zijn om een eigenaar bedden af te pakken die hij ooit wel heeft gekocht. Dat hij er niets mee heeft gedaan, betekent natuurlijk niet dat de bedden verdwijnen. Deze bedden zitten echter al wel bij de berekening van 45.000 bedden (plus 2.000 in reserve) in. Hoeveel slapende bedden er nog precies zijn, moet ik nog even schuldig blijven. Hoewel slapende bedden niet meer mogen worden verplaatst, zijn er nog een aantal plannen die net voor de aangenomen moties 'Stop verplaatsing spookslaapplaatsen' (PvdA) in gang zijn gezet. Zo is er nog een plan ter bespreking met verplaatsing van bedden van Tubantia naar De Koog waar drijvende villa's in een nog te graven waterpartij moeten worden gerealiseerd. 

Campings

Nog altijd bestaat ongeveer een kwart van de officiële toeristische bedden uit campingplaatsen. Naast de grotere campings als Kogerstrand, Bremakker,  't Woutershok, De Krim en Loodsmanduin zijn er tal van kleinere (boeren)campings. Hierbij is er de keuze van 'full-entertainment' (voor de mensen die het liefst zonder kinderen op vakantie gaan, maar er niet van af komen) tot back to basic (nog net niet poepen in het bos). Het neemt niet weg dat er campings zijn verdwenen en dat er redelijk resoluut afscheid is genomen van gasten die soms al dertig jaar op dezelfde plek stonden. Een bungalow is echter 12 maanden te verhuren, een campingplek niet. Ik snap de ondernemer ook wel. En als je een uitsterfregeling volgt, ben je over dertig jaar nog bezig. Ik snap de woede van de vaste gast ook. Die spreken over 'hun'camping en voelen zich er thuis. Ik moet er niet aan denken om dertig jaar naar één plek op vakantie te gaan, maar ieder z'n ding. 

Regelingen te over

"Vergeet de regeling voor recreatiewoningen uitbreiding 70 naar 100 m² niet en voor recreatief opstal (recreatief opstal) van 55 naar 70m²  niet als je alle regelingen opsomt he!", meldt een vriend als ik met hem het onderwerp doorneem. Die was ik nog vergeten, sterker nog: ik wist niet eens dat ie bestond. Een regeling nog uit crisistijd die mensen uit de bouw weer werk moest verschaffen.

We doen het zelf

Texelaars die heel hard huilen om luxere en grotere woningen, hebben zelf natuurlijk geen bedden. Dat zou vrij hypocriet zijn namelijk. Dat Jan en alleman verhuurt, betekent dat je je moet onderscheiden om mensen te trekken. Bovendien moet een logiesverstrekker aan veel meer eisen voldoen dan een gewone b&b-verhuurder. Tel daarbij op dat er ook markt is voor het hoogste segment en er is duidelijk hoe de situatie ontstaat. De villa's bij De Krim waren verhuurd, voordat ze voltooid waren. Dan is er dus markt voor. Ik kan die villa's niet betalen, maar dat is toch niet het probleem van die mensen? Die zullen er ook hard voor gewerkt hebben of ze hebben geluk gehad (met beleggen of een erfenis). Daar word ik toch niet minder gelukkig van? Texel moet geen elite-eiland worden, maar om nou te pronken als pauperparadijs lijkt me ook niets. Texel wordt duurder! Dat klopt. Het lijkt hier Nederland wel. De hunkering naar vroeger is niet vreemd, maar men wil ook geld verdienen. Dat is inherent aan goed draaiend toerisme. De toerist die het hele jaar hard werkt, wil op vakantie meer luxe dan thuis. Iedereen wil het oude behouden maar zonder dat het eigen voordeel in de weg staat. Dus geen luxe villa's bouwen, maar zelf wel zes bedden in de kelder. Het kan niet allemaal.

De mogelijkheden voor nieuwe villa's zijn bijna op, het aantal b&b's nog niet. En wie controleert het aantal bedden? De gemeente is bezig met een grote controleslag, maar er zijn heel veel bedden en ook ik geef het niet aan als mijn buurman de boel belazert. Schreeuwen dat het allemaal niet deugt en dat het vroeger beter was kunnen we allemaal. Iedere mening is er één en iedere mening is belangrijk. Maar wat doe je zelf om de toekomst te verbeteren? Vroeger komt niet terug.

Job Schepers