Schets van het plan van Edward Bonne om van Groeneplaats en Wezentuin een Weezenhof te maken.
Schets van het plan van Edward Bonne om van Groeneplaats en Wezentuin een Weezenhof te maken.

"Maak één geheel van plein en park"

Ingezonden

De Groeneplaats en de Wezentuin moeten als één geheel op een organische manier worden worden geïntegreerd tot een markt- en evenementengebied met recreatiedeel. 

Dat betoogt Edward Bonne in onderstaande brief over het centrum van Den Burg. Bonne is al langer bezig met ideeën voor het centrum en werd getriggerd door plannen voor de Wezentuin die Martine van Vliet van Atelier Loos van Vliet recent presenteerde.

Volgens Bonne moet er groots worden gedacht. "Je  krijgt  vaak  maar  een  paar  keer  per  eeuw  de kans  om  zo'n  omvangrijk  en  gezichtsbepalend  deel  van  een  dorp  letterlijk  van  de  grond  af  opnieuw  te  herscheppen."

De brief van Edward Bonne:

Ik  las  de  idyllische  plannen  voor  de  Wezentuin  in  de  krant  van  13 mei en  schudde  weer  eens  bijna  mismoedig  het  hoofd. Waar  begint  men  aan  met  zo'n  Thijsse-achtige  benadering.  Dat  is  toch  werkelijk  niet  besteed  aan  dit  vitale  vestingdorp met  zoveel  kern-  en  streekfunkties  en  alle  sterk  wisselende  dynamiek  van  dien.  Op  een  verliefd  stelletje,  een  paar  junks en  een  verdwaalde  moeder  met  kinderen  na  heeft  al  het  publiek  wel  andere  dingen  aan  het  hoofd  dan  zich  op  dat  stuk groen  te  vervelen.  De  vakantiegast  zien  we  er  niet.  Die  logeren  en  recreeren  immers  al  in  of  nabij  mooie  natuurgebieden wat  verderop.  En  al  die  groepen,  scholen  en  gezelschappen  voor  korte  verblijven,  en  dat  worden  er  alsmaar  meer,  hebben al  helemaal  geen  tijd.  Die  zijn  aan  het  winkelen,  markten,  terrasjes  pakken,  restaurants  aandoen,  bioscoopje  pikken  en  de mooie  oude  gevels  aan  het  bekijken.  Of  komen  voor  een  bijzonder  evenement  of  tentoonstelling  ofzo.

Blijven  dus  over  de  bewoners  zelf  van  deze  hoofdzetel.  Hebben  die  dan  interesse ?  Om  te  beginnen  heb  je  al  ingezetenen in  soorten  tegenwoordig  in  dit  alsmaar  uitdijende  dorp.  Maar  over  de  meesten  die  in  al  die  nieuwe  verre  wijken  wonen kunnen  we  ook  al  kort  zijn.  Die  zie  je  alleen  maar  voor  het  hoogst  noodzakenlijke  binnen  de  oudste  dorps-ringen.  En  gaan het  dorp  juist  UIT  als  men  vrij  is.  En  dan  heb  je  die  andere,  "echte"  dorps-autochtonen  die  zich  graag  WEL  vaker  gezellig willen  laten  zien  in  het  centrum  omdat  men  er  werkt,  vrienden  heeft  of  gewoon  graag  vertoeft.  Is  het  daar  anders  mee gesteld  ?  Wagen  die  zich  straks  wel  in  zo'n  pittoresk  stilte-gebiedje  ?  Ben  alweer  bang  van  niet.  Die  zitten  achter  huis  of bij  vrienden  of  buren,  of  gaan  evenzeer  liever  naar  andere  oorden  op  dit  wonderschone  eiland. 

Ook  hen  zal  het  dus  merendeel  om  het  even  zijn  of  hun  woonplaats  nu  een  groen  hart(je)  heeft  of  niet.  Nouja,  op  wat  omwonenden  na  dan,  en  belanghebbenden,  en  wat  nostalgische  romantici.  En  ook  politici  natuurlijk  maar  dat  is  ambtshalve. Ik  bedoel  het  type  dat  echt  uit  zorg,  of  zelfs  uit  liefde  zich  om  zo'n  park  bekommert.  De  een  omdat  hij  of  zij  zich  zowiezo graag  tegen  veel  plaatselijk  wel  en  wee  aan  bemoeit.  De  sociabele  meebelevers.  De  ander  wat  selectiever  en  afhankelijk van  de  materie.  De  wat  afstandelijker  meedenkers.  En  tot  deze  laatste  bonte  stoet  mag  U  mij  ook  wel  rekenen.  Maar  al deze  inleiding  gezegd  hebbende  dan  nu  ter  zake.

Nee,  onbegrijpelijk  dat  men  zelfs  dit  stedebouwkundig  buro  nog  niet  eens  aan  't  verstand  heeft  gebracht  dat  zo'n  upgrade van  die  Tuin  een  beetje  paarlen  voor  de  zwijnen  is,  met  permissie.  Terwijl  de  feiten  toch  zo  klip  en  klaar  zijn.  Al  sinds  de oorlog  is  het  ambivalent  en  onduidelijk  wat  men  nou  met  die  Wezentuin  aan  wil  of  moet.  Het  verhaal  is  bekend.  De  onstuimige  opmars  van  de  recreatie-industrie  heeft  ook  Den  Burg  ingrijpend  van  karakter  doen  verschieten.  Ik  schetste  het  hierboven.  Tijdens  al  die  jaren  dat  het  een  omsloten,  somber,  achteraf-gebied  was,  vond  er  nauwelijks  nog  enige  gemeenschapsaktiviteit  plaats  en  verpieterde  het  tot  een,  excusez  les  mots,  sfeerloze  vergeten  "pishoek"  waar  je  alleen  nog  door  heen liep  als  je  echt  de  kortste  weg  even  moest  nemen.  Zelfs  schoolkinderen  kwamen  er  nauwelijks  behalve  om  even  stiekem te  roken. Maar  ook  toen  het  na  de  liquidatie  van  het  Gemeentelijk-Terranium  een  open  karakter  kreeg  en  er  nu  al  'n  paar keer  per  jaar  wat  "gebeurt", is  het  feitelijk  nog  steeds  vlees  noch  vis. 

Want  immer,  men  kan  er  dan  wel  zo'n  rustieke  oase  van  willen  maken  maar  nu  juist  DAT  is  weer  een  forse  spaak  in  het wiel  van  die  evenementen-initiatieven.  Je  laat  de  bloemetjes  en  planten  toch  niet  vertrappen  door  al  die  horden  drinkers? Trouwens,  het  heeft  zonder  die  incidentele  mensenmassa's  al  moeite  genoeg  gekost  om  het  park  schoon  en  opgeruimd  te houden  aldus  de  club  van  Marga  en  Pieternel.  Dus  je  moet  er  niet  aan  denken  hoe  het  straks  nog  veel  noodzakenlijker zal  worden  om  goed  onderhoud  en  bewaking  te  regelen  als  dat  Loos  Van  Vliet-Plan  door  gaat.  Ik  vrees  dat  het  dweilen  met de  kraan  open  wordt,  waar  na  een  paar  jaar  niemand  meer  zin  in  heeft.  Nee,  het  wordt  zo  van  tweeen  GEEN.  Althans  op die  manier.  Maar  toch  KAN  het  WEL,  zowel  evenementen-terrein  zijn  alsook  iets  rustieks  bewaren,  indachtig  het  oude  aanzien  van  een  eeuw  terug  en  langer.  Maar  dit  vereist  een  bijzondere  benadering.

En  die  heb  ik.  Een  realistischer  en  vooral  moderner  idee.  Jawel,  modern,  lezer,  want  je  bedenkt  iets  voor  de  lange  termijn en  niet  wat  je  zelf  toevallig  mooi  vindt  op  dit  moment  en  in  deze  stemming.  Je  moet  je  verplaatsen  in  de  mensen  die  dit dorp  in  grote  getale  zullen  blijven  aan  doen.  Hun eisen  en  wensen,  die  staan  centraal,  met  daaraan  toegevoegd  de  wenselijkheid  om  de  fraaie  centrifugale  kern,  maar  die  stilaan  wel  wat  erg  krap  wordt  voor  de  mensenzeeen,  toch  ook  een  stuk  hart te  gunnen  dat  ruimer  ademt  en  een  eigen  allure  uitstraalt.  Niet  zomaar  een  hart  van  13  in  een  dozijn  waar  men  zich  net  zo goed  in  een  Westfries  boerendorp  waant. 

Mijn  Masterplan  "De  Weezenhof"  is  al  bij  velen  bekend.  Ook  bij  een  aantal  politici en  verdere  serieuze  belangstellenden  mailen  mij  maar  of  zullen  nog  wel  gebriefd  worden.  Het  is  onderdeel  van  de  herinvulling  van  de  Groeneplaats  en  omgeving  en  waar  dus  al  heel  wat  over  gezegd  en  bedacht  is.  Maar  waar  ik  bijna  even  zovaak treurig  van  werd  om  het  gebrek  aan  planologische  visie,  enige  durf  en  een  gezonde  dosis  fantasie.

Groeneplaats  en  Tuin  worden  namelijk  tot  dusver  steeds  als  gescheiden  secties  gezien  met  een  eigen  aard  en  bestemming. In  mijn  ontwerp  echter  zijn  ze  om  motieven  die  ik  al  noemde  op  een  organische  manier  geintegreerd  tot  1  markt-  en  evenementengebied  annex  recreatiedeel.  U  ziet  op  de  nog  wat  ruwe  schets  hoe  feitelijk  3  secties  harmonieus  en  logistiek  vloeiend in  elkaar  overlopen.  De  voorste  helft  van  de  "Weezenhof",  dat  dus  een  reguliere  extensie  wordt  van  de  Groeneplaats,  en  daarmee  de  belendende  straten  met  kramen  wat  ontlast,  krijgt  een  harde  groenkleurige  bestrating,  evenals  het  huidige  markt-deel. De  Hof  is  voorzien  van  demontabele  "parasols"  in  de  vorm  van  kunstbomen.  Halverwege  gaat  dit  gebied  wat  geleidelijk  over in  een  zachtere  bodem  met  natuurlijke  beplanting  en  begroeiing.  En  deze  sectie  wordt  zelfs  uitgebreid  met  een  nieuwe  strook langs  de  Burgwal.  Enige  merendeels  troosteloze  panden  langs  de  achterkant  van  het  kerkhof  verdwijnen  dus  en  ook  het  kerkhof  zelf  kan  wel  met  een  strookje  minder  toe  omdat  er  toch  al  steeds  minder  nieuwe  "bewoners"  komen  te  liggen.  Kortom, er  wordt  nauwelijks  aan  groenvoorziening  ingeboet  en  tegelijkertijd  krijgt  de  Burgwal  over  meer  lengte  een  opener  en  vriendelijker  accent.  Op  zich  al  winst.

Essentieel  is  echter  dat  vrijwel  de  hele  "Weezenhof"  een  permanent  doelmatige  en  levendige  invulling  krijgt  zodat  leegte  en verwaarlozing  geen  kans  krijgen.  De  omkadering  door  een  3-tal  grote  direct  aangrenzende  percelen,  wat  een  fraai  "citadelachtig"  idee  geeft  van  dit  oudste  deel  van  de  vesting  Den  Burgh,  "ondersteunt"  het  Hof  via  hun  directe  en  indirekte  betekenis.

1. Het  multifunktionele  Dorpscentrum  aan  de  Parkstraat  krijgt  aan  de  Hof-kant  een  uitschuifbaar  podium  t.b.v.  concerten  en andere  manifestaties. 

2.  Het  Grand-cafe  (annex  Bazar)  op  de  hoek-Burgwal/Parkstraat  krijgt  zijn  eettuin  en  klein-podium  naar het  midden  van  de  Hof  toe. 

En  3 :  het  L-vormige  luxe-woning-complex  met  winkeltjes  en  passage  dat  van  de  kloostermuur  tot en  met  de  huidige  poffertjestent  loopt,  vormt  een  nuttige  wat  geluiddwerende  afscheiding  met  Hotel  de  Lindeboom.  Zo  bezien zou  deze  krant  dus  naar  andere  huisvesting  moeten  omzien,  maar  deze  bedreiging  heeft  hen  al  eerder  bereikt  en  we  proberen niettemin  toch  vrienden  te  blijven.      

Er  is  aan  alles  gedacht,  lezer.  Zelfs  ook  aan  een  stukje  "Weezenheuvel"  aan  de  Burgwal  ten  behoeve  van  de  achterste  rijen kijkers  naar  voorstellingen  op  het  grote  of  kleine  podium.  En  tevens  is  onder  de  heuvel  de  toegang  tot  een  parkeerkelder voor  personeel,  vaste  bewoners,  artiesten,  speciale  gasten  en  gezelschappen  met  bestemming  Weezenhof.  Alle  technische-  en bergruimtes  bevinden  zich  ook  ondergronds.  Dit  betekent  dus  dat  er  diep  gegraven  moet  worden  hetgeen  dan  eindelijk  ook  de gelegenheid  opent  voor  archeologisch  onderzoek.  Iets  waar  velen  met  historische  belangstelling  toch  allang  stiekem  reikhalzend naar  uitzien.  Een  operatie  die  het  kostenplaatje,  dat  toch  al  niet  gering  is,  nog  verder  zal  opschroeven.  Maar  lezer,  de  investeringen  zijn  op  niet  al  te  lange  termijn  zeker  rendabel  te  maken  met  de  voorlopig  nog  wel  extreem  lage  rente.  Laten  we  1  keer groots  denken  voor  100  jaar,  in  plaats  van  om  de  5  of  10  jaar  weer  verder  te  steggelen  over  herbouw  hier,  of  wat  nieuws  daar.

Al  die  onrust,  speculatie  en  onvermijdelijke  leegstand  is  het  hart  onwaardig,  Je  krijgt  vaak  maar  een  paar  keer  per  eeuw  de kans  om  zo'n  omvangrijk  en  gezichtsbepalend  deel  van  een  dorp  letterlijk  van  de  grond  af  opnieuw  te  herscheppen.  Den  Burg verdient  het.

Edward  Bonne  (edward.bonne@nioz.nl)    


De kust bij paal 9 eind vorig jaar.
Inloopbijeenkomst onderzoek zuidwestkust Texel Algemeen 27 mrt, 11:00 1
Afbeelding
Diabetes Challenge 2024, wandelen om gezond te worden en te blijven Algemeen 27 mrt, 09:06
Afbeelding
Op zoek naar een leuke uitdaging?? Vacatures 26 mrt, 16:27 2
Afbeelding
Kennismaken met de Texelse geschiedenis Algemeen 26 mrt, 12:30 1
Afbeelding
Kunstlezing over Frans Hals bij Artex Cultuur 26 mrt, 10:15
Kikker
Kikker komt op bezoek in de bieb Algemeen 25 mrt, 20:11
Afbeelding
Tevoko-toernooi naar De Koog Sport 25 mrt, 14:30 3
De Palmpasenoptocht in De Koog.
Lopen met broodhaantjes voor Palmpasen Algemeen 25 mrt, 10:30 2