Afbeelding
Foto: Jeroen van Hattum

Dit artikel is geschreven door
Job Schepers

Job Schepers, Hoofdredacteur Texelse Courant| Horecaverslaggever| Texelaar met migratieachtergrond| ijsbaanverslaggever

"Als de zaal het lichaam van de vereniging was, was het vaandel de ziel"

Column Blogs

Deze week maakten slopers een einde aan de roemruchte geschiedenis van de Beatrixzaal die in 1969 werd opgeleverd. Oud-Texelaar en (oud) GVT'er Jaap Duin schreef in aanloop naar de sloop een prachtig verhaal over zijn herinneringen aan de zaal.

Mijn oude gymzaal

Maandag wordt mijn oude gymzaal op Texel gesloopt. Vandaag is het vrijdag en help ik mijn vader met het leegmaken van de zaal. Hij was vroeger verdienstelijk turner. Kon reuzendraaien aan de rekstok en in de ringen. Daarna was hij jarenlang voorzitter van de gymvereniging die deze zaal gebruikte, Gym Vereniging Texel. Steevast afgekort tot GVT. Hij zat in wedstrijdjury's, hij speelde Sinterklaas, hij bakte oliebollen op oudjaarsdag. Deze vereniging zit in zijn bloed, zijn leden. De elektriciteit is al afgesloten, het is donker binnen, weinig ramen in deze zaal. Af en toe een strook fel herfstlicht, de zon krijgt maar weinig kans tussen de harde regenbuien door. Overal in dit gebouw witte handafdrukken van magnesium op de bakstenen muren, alsof je een prehistorische grot binnenloopt.

"We zullen wat kratten bier hebben weggedronken in deze kelder", zegt m'n vader als we de kelder onder de kleedkamers in gaan. Ik zie dat zo voor me. Verenigingsmensen, mannen en vrouwen, flessen wijn en kratjes bier na afloop van wedstrijden. Zo'n dag vol salto's (gehoekt, gestrekt, met halve en hele draai), barani's, scharen op het paard, reuzendraaien aan de rek, spagaat op de balk, gezonde lijven, lol, teleurstelling. Jonge talenten, senioren, meisjes en vrouwen, jongens en mannen. Daarna gezellig nazitten. Na zo'n dag kan ik me voorstellen hoe fijn het is als organiserend team om dan even samen te komen en na te praten met een biertje.   

Boven de trap van die kelder hangt een prijzenkast. De bedoeling is dat die straks in de gloednieuwe sporthal, een kilometer verderop hangt. De vergaderingen daarover zijn nog niet afgerond, maar over twee dagen wordt de hal afgebroken, dus voor die tijd moet alles van waarde uit deze hal drukt mijn vader me op het hart.

Hij plaatst twee stempels op de trap, daarop leg ik twee balken. Ik tik de pennen uit drie scharnieren van een deur en leg die deur op de balken. Zo hebben we een geïmproviseerde steiger en kan ik de kast losschroeven van de muur. 5 boutjes M10. Even goed opvangen, stutten, langzaam laten zakken. Daarna op de aanhanger. Waarschijnlijk de eerste regen die die kast ooit heeft geraakt.  

In die grote prijzenkast hangt een prachtig vaandel van zo'n 1,5 meter hoog, en 80 centimeter breed. Zwart fluweel, in het midden een turner in witte broek in handstand op de brug, met zo'n prachtige holling in de rug. Gouden letters eromheen, GVT opgericht 2 maart 1923. Als de zaal het lichaam van de vereniging was, mijn vader en al die andere vrijwilligers haar handen, dan was dit vaandel toch wel de ziel. Op het hoogtepunt 800 leden, en nu nog zo'n 150 en strijdend tegen haar ondergang.

 Voorzichtig pakken we het vaandel op, en leggen we het in de auto. Dat gaat mee naar huis en bewaren we, zodat het in de nieuwe zaal een ereplek kan krijgen.

"Kijk", zegt m'n vader. Met zijn hand zacht wrijvend over een rode brievenbus. "En dit was de kopij bus. Daar gooiden mensen hun getypte stukjes in voor het clubblad. Maar ja, dat is er ook helemaal niet meer hè. Een clubblad." "Nee", zeg ik: "Dat soort dingen zijn er niet meer."

Ik loop daarna een beetje verdwaasd door die zaal, mijn tranen vloeien niet, ik voel ze wel achter mijn ogen. Ik weet niet wat me zo raakt. Ik woon al jaren niet meer op Texel, en aan deze zaal denk ik nog maar zelden. Maar ik heb geloof ik iets met verlaten sportlocaties. Zo'n zeldzaam zachte sfeer. Een sportschool met langzaam wiegende bokzakken. Een voetbalveld in de zomerstop. Dat soort dingen. Het idee dat daar door zoveel mensen lol is getrapt, zoveel spelvreugde is geweest, dat er niet een besmetting op zo'n plek zit van commercie, of macht of verdriet. Of zoals nu, de herinnering aan fijne kinderjaren die opeens voelbaar worden.

Ik schroef een kapstokje van de kleedkamer, zo'n klein chromen ding met twee haakjes. Doe dat in mijn jaszak, voor thuis, als aandenken. Of eigenlijk weet ik niet waarom ik dat doe. Ik heb gewoon het gevoel dat ik iets tastbaars moet meenemen uit dit grote gebouw. Ik vind in een oude kast een zwart plastic fluitje en loop de douches in, en blaas er even op. Die lekkere schelle echo is er nog steeds, net als vroeger. Gillen in de douche, lawaai maken, gevechten met natte handdoeken die gebruikt werden als gevaarlijke zweep.

In de toestelruimte van de gymzaal liggen drie matrassen rommelig op elkaar. De hoes is blauw, met witte wolkenvormen van magnesium erop. Stukken uit een vroegere zomerlucht gesneden en hier neergekwakt. Ik weet nog precies dat we die gebruikten als we een dubbele salto oefenden, als extra bescherming. Twee mensen die hem vasthielden en zorgden dat je er op landde. Ik heb hier zoveel tijd doorgebracht. Zoveel uren aan de rekstok, scharen op het paard, de spanning van wedstrijden. Daar dan wél de spagaat kunnen, op adrenaline door de pijn heen drukken.

De gymzaal zelf is leeg. Ik herken de dingen, maar herinner ze niet. Pas als ik de dikke klimtouwen in de hoek aanraak, weet ik het weer. Hoe zacht het hennep aanvoelt. En hoe je je handen kon branden als je je naar beneden liet roetsjen. Hoe je met die dikke knoop onderaan iemand een flinke klap kon geven. In de andere hoek staat het rek met oude rekstokken, drie naast elkaar verticaal tegen de muur, waar het magnesium nog aan zit. Ik pak ze nog even vast zodat ik op het eelt waar m'n vingers beginnen en op het eerste kootje een witte streep krijg. Net als vroeger.     

In de kasten vind ik een lege volleybal, opgevouwen en nog nooit opgepompt. Een kleinere handbal van leer, half leeg. Een paar donkerrode zachte schuimballen, met stukjes eruit gepulkt zoals ik dat ook stiekem deed. Boven die bakken met lege ballen wat lege planken. Stoffig, en er staat een doosje met kleine pruldingetjes erop. Elastiekjes en speldjes (turnen doe je niet met wapperend haar), blokjes magnesium (nodig bij brug en rek), sieraden (alles afdoen) en zelfgebrande cd's met viltstift beschreven waarop dingen staan als ' CD 1 vloeroefening Marjolein' en 'Sinterklaasliedjes'. En ook dat herinner ik me nu, meisjes die vloeroefeningen doen op muziek. Jongens hadden geen muziek tijdens hun oefeningen. Wel was er muziek tijdens de warming up. Mijn trainer draaide altijd "Break on through (to other side)". Wat ik, omdat ik 10 was, fonetisch meezong en zo'n beetje klonk als 'bweek on troe to die addur sajd'. Daar kwam ik jaren later pas achter toen ik The Doors fan werd, dit nummer herkende, en de echte tekst kon lezen in het cd boekje. De zaal zou het nog even verdienen, diezelfde muziek erdoor heen blazen. De tekst is niet eens zo ontoepasselijk voor iets op het punt staat gesloopt te worden:

We chased our pleasures here

Dug our treasures there

But can you still recall

The time we cried

Break on through to the other side

Er hangen ronde rood-witte Niet Roken bordjes met een sigaar, pijp en sigaret her en der door het gebouw. Tijden veranderen. Er liggen in een hoek mappen met op de kaft "Legionellabeheersingsplan" en "Inventarislijst". De Gevonden Voorwerpen bak zit nog vol. In de kleedkamer van mijn trainer zat staat een vaste telefoon, nog aangesloten op de telefoonlijn.

Drie keer per week trainde ik. Maandag en woensdag was er training voor een groepje dat wedstrijden aan de overkant (zoals dat heet op Texel) deed. Dat heette Extra Training. Op vrijdag was er 'gewoon' gym voor iedereen. Ik deed alle trainingen en trainde thuis ook veel. Ik zat thuis spreidbeens voor de tv. M'n hamstrings oprekken, navel op de grond. Deed handstandjes met m'n navel tegen de muur, en sprong op onze trampoline in de tuin. Zo heb ik geleerd dat mijn lichaam te vormen is. Ik was niet lenig, maar werd het door hard werken wel. Ik oefende thuis op een 'paddenstoel' , die had mijn vader gemaakt. Een soort kniehoog afgezaagde barkruk. Handen erop, voeten van de vloer, rondjes draaien. Flanken heette dat. Ik werd leniger, sterker, kreeg controle over mijn lijf. Ik doe nog steeds zo een handstand. En ben meerdere keren door salto's en zweefrollen onder verkeersongelukken en voetbalbotsingen uitgekomen.

Soms de blaren op mijn handen van de rekstok, ondanks de leertjes die de handen beschermden. De zweetbandjes onder die leertjes vol magnesiumstof klopten we dan uit in de kleedkamer, zodat het één grote stofbende werd. De zalf voor de blaren heette pasta lassar. Het trok de huid samen zodat het sneller kon genezen. Die random dingen vuren nu op in mijn geheugen. Laatjes die al lang niet meer open zijn geweest. Ik klim even op het klimrek dat staat te wachten op kinderen die er nooit meer in zullen klimmen. Hoogtevrees overwinnen, vluchten voor de tikker met apenkooi, helemaal bovenin. Nog hoger. Zitten in de vensterbank van de ramen hoog bovenin die zaal. Dat was alleen voor de lefhebbers, en absoluut verboden (want levensgevaarlijk). Soms in die jaren op zaterdagochtend een voetbalwedstrijd, de modder van m'n knieën wassen, en dan 's middags een gymwedstrijd.

Tot het opeens over was. Ergens zo rond mijn twaalfde, ik keek om me heen aan het begin van een turnwedstrijd. Ook dat weet ik nog precies, wat ik toen dacht: weer een hele dag binnen zitten. Ik wilde het niet meer. En zo was het ook opeens weer klaar. Het hele gymnastiek hoofdstuk. Zes zeven jaar lang. Zomaar in een keer gestopt. Ik ging windsurfen, voetballen, golfen. Buiten was toch meer mijn ding.  

Mijn vader roept me. Hij heeft een blokkendoos gevonden. "Kunnen we hier nog wat mee?", vraagt ie aan mij. Ja, denk ik, wat kan een volwassen mens nou met een blokkendoos? Maar daar gaat het op dit moment natuurlijk helemaal niet om. Hoeveel partijtjes blokkenvoetbal er wel niet mee gespeeld zullen zijn. Door hem, maar ook door mij, met diezelfde blokken. Zulke dingen geven houvast door de symbolische waarde, zeker in zijn leven waarin door ziekte veel dingen opeens wankel zijn geworden. Ook die blokkendoos nemen we mee.

We ruimen de laatste dingen op, ik zet de deur terug die ik eruit gehaald heb, het is klaar. Als hij de sleutel in de buitendeur omdraait, en voor de laatste keer de zaal afsluit weet ik niet wat er in hem omgaat.  Al die jaren, al die liefde die hij in dit gebouw heeft gestoken. Dat moet toch een boel voor hem betekenen. Zeker nu hij de herfst van zijn leven instapt en er meer afscheid wordt genomen van dingen dan opgestart. De sloper heeft wat bouwhekken om het gebouw gezet, zonder slot. Die zetten we weer terug op hun plek. Het is een bescherming van niks, maar het is iets.

Het is keihard gaan regenen. We vluchten de auto in. Vanachter de waterwaas op de voorruit kijk ik naar de gymzaal, en zie ik de konijnen met myxomatose voor me die vroeger rondliepen rond ons vakantiehuisje in de duinen. Die ziekte maakte hun ogen dik en ontstoken, zodat ze langzaam blind werden. Zo vermagerden ze, en stierven ze vaak een hongerdood. Of als ze geluk hadden, werden ze een prooi voor de roofvogels of de altijd boos kijkende meeuwen. Vale konijntjes met van die dikke ontstoken ogen. Ik liep daar dan rond met een afgebroken vlierentak en sloeg die konijnen, die niet meer rondhuppelden maar als kapotte opwindautootjes schokkend nog wat rondscharrelden, hard in hun nek. Zo bleef ze een boel leed bespaard. Die nekslag zou ik nu de gymzaal ook wel willen geven.  Waren mijn armen maar een hijskraan, mijn voeten shovelbakken, mijn vuisten zware sloopkogels. Dan was het in een keer voorbij. Het lege gevoel na zo'n dag konijnenmoorden at ik vroeger weg met een ijsje. Ik wist dat het goed was wat ik had gedaan, maar ergens bleef die confrontatie met de onvermijdelijke eindigheid achter. Nazeurend in mijn buik die steeds kouder werd. Daar heb ik nu ook zin in. Een ijsje.

Jaap Duin, (oud) GVT'er.

De podcast van 28 maart 2024.
Podcast Texel deze Week 28 maart 2024 Algemeen 12 uur geleden
De kust bij paal 9 eind vorig jaar.
Inloopbijeenkomst onderzoek zuidwestkust Texel Algemeen 27 mrt, 11:00 1
Afbeelding
Diabetes Challenge 2024, wandelen om gezond te worden en te blijven Algemeen 27 mrt, 09:06
Afbeelding
Op zoek naar een leuke uitdaging?? Vacatures 26 mrt, 16:27 2
De schrijvers bij Bunker Texla.
Kennismaken met de Texelse geschiedenis Algemeen 26 mrt, 12:30 1
Afbeelding
Kunstlezing over Frans Hals bij Artex Cultuur 26 mrt, 10:15
Kikker
Kikker komt op bezoek in de bieb Algemeen 25 mrt, 20:11
Afbeelding
Tevoko-toernooi naar De Koog Sport 25 mrt, 14:30 3