Kat doodt watersnip.
Kat doodt watersnip. Foto: Luc Hoogenstein

Dit artikel is geschreven door
Job Schepers

Job Schepers, Hoofdredacteur Texelse Courant| Horecaverslaggever| Texelaar met migratieachtergrond| ijsbaanverslaggever

Strijd tegen verwilderde katten in aantocht

Natuur

Verwilderde katten zorgen nog altijd voor grote problemen op Texel. Jaarlijks worden ruim 52.000 dieren opgegeten door katten. Komende winter wil een eilandbrede coalitie beginnen met het verwijderen van verwilderde katten uit Texelse natuurgebieden.

De impact van verwilderde en zwerfkatten op Texel is groot. Ze eten veel op de grond broedende vogels (zoals de tapuit, kievit, scholekster en grutto), die juist op de eilanden broeden omdat er geen natuurlijke grondpredatoren voorkomen. Daarnaast hebben de katten een grote impact op de populatie van de sterk bedreigde noordse woelmuis.

Een eilandbrede coalitie, bestaande uit gemeente Texel, Natuurmonumenten, Agrarische Natuur- en Landbouwvereniging De Lieuw, Nationaal Park Duinen van Texel, Staatsbosbeheer en LTO Noord afdeling Texel, heeft na het broedseizoen van 2019 een brandbrief naar de provincie gestuurd. Er moet iets gebeuren. "Een beladen onderwerp. Maar we gaan nu aan de slag met een traject dat zo’n tien jaar zal lopen. Dat bestaat uit bewustwording en preventie. Daarnaast is het ook noodzakelijk om katten uit de kwetsbare gebieden te verwijderen. Naar schatting lopen er honderden verwilderde katten in de duinen", stelt Staatsbosbeheer.

Een integrale aanpak op Texel vermindert de predatiedruk door verwilderde katten

Maar welke oplossing er ook wordt gekozen, weerstand lijkt onvermijdelijk. In het verleden werden verwilderde katten op diverse plaatsen in Nederland afgeschoten. Het schieten van onbeschermde soorten, waaronder verwilderde katten, was tot 1 juni 2008 geoorloofd. Het toenmalige Ministerie van LNV stelde het gebruik van het geweer voor het doden van onbeschermde dieren in 2008 vergunningplichtig. Dit hield concreet in dat er een ontheffing moest worden aangevraagd voor het afschieten van katten in het nationaal park. De Partij voor de Dieren vocht de ontheffing voor Texel succesvol aan. Zij stelden in 2010 dat er geen onderzoek was dat specifiek op Texel was gericht en dat Staatsbosbeheer werkte op basis van onderzoek op Vlieland. 1-0 voor de verwilderde katten, maar een desastreus besluit voor tienduizenden grondbroeders en de noordse woelmuis.

Regelmatig onderzoek

De laatste jaren werd echter regelmatig onderzoek gedaan naar het effect van verwilderde katten op de fauna in de duinen van Texel. In 2016 werden op vier locaties cameravallen geplaatst. Op de vier locaties zijn in dezelfde periode kattenpoepmonsters verzameld. Deze monsters zijn met gps vastgelegd om een idee te krijgen van de poepdichtheden. Na het veldwerk zijn de prooidieren uit de poepmonsters in het lab gedetermineerd. Er werd gekeken naar verschillende muizensoorten (noordse woelmuis, rosse woelmuis, aardmuis, waterspitsmuis, huisspitsmuis, bosmuis, dwergmuis, huismuis en bruine rat) en de aanwezigheid van vogels, hazen en konijnen. Van de 532 poepmonsters zijn er 88 uitgeplozen. "Hieruit bleek dat de voornaamste prooisoort de noordse woelmuis was (52 procent van de 88 poepjes). Daarna de aardmuis en de rosse woelmuis (18 procent en 12 procent van de 88 poepjes). In totaal worden er naar schatting 52.195 dieren per jaar gegeten door katten in de Duinen van Texel, uitgaande van een schatting van 100 dieren. Per dag gaat het om 1,43 dieren per kat", valt te lezen in het onderzoek.

In de brief aan de provincie schrijven de partijen: "Dat de katten uit de Texelse natuur verwijderd moeten worden, staat voor ons voorop. Het is aan de provincie om te bepalen wat het meest passend en/ of haalbaar is. Wij stellen een 10-jarig programma voor in zowel het nationaal park als voor de rest van Texel. Nadien vindt evaluatie plaats en is het natuurlijk van belang om de behaalde resultaten te borgen. Maar vanaf dat moment zijn de kosten substantieel lager."

Huiskatten


Peter Kes

Op sociale media escaleert een dergelijke discussie vaak al snel. Mensen zijn bang dat hun huiskat tijdens een uitstapje wordt doodgeschoten. Bovendien willen mensen dat de dieren naar een asiel gaan en een nieuw huisje krijgen. Het (re)socialiseren van verwilderde katten blijkt vaak een zeer grote uitdaging en steeds meer asiels weigeren de dieren aan te nemen of zelfs de dieren in te laten slapen. In de brief wordt gesteld: "Een kostbaar levensbehoudend alternatief zou kunnen zijn het van het eiland afhalen van de dieren en ze eventueel elders (in Noord Holland) vrijlaten in een – al dan niet omheind - gebied waar ze minder schade aanrichten aan de natuur. Voor deze laatste, kostbare, optie, hebben wij geen budget kunnen vinden.” Het alternatief is het vangen met vangkooien en doden.

Hoewel een verwilderde kat al niet snel verward wordt met een huiskat - vanwege gedrag en uiterlijk - is het belangrijk dat katteneigenaren hun huisdier chippen. Ook is het vanuit de muizen- en vogelpopulatie aan te raden om huiskatten een belletje om te doen. Dan wordt het vangen van wilde vogels al een stuk lastiger. Staatsbosbeheer roept al jaren op om katten in het broedseizoen in ieder geval 's nachts binnen te houden en de dieren te laten castreren of steriliseren. "Ook de Dierenbescherming zet zich in voor registratie van katten, omdat er veel weggelopen katten nooit meer terugkomen bij hun baasje. In dit geval helpt het ook dat we bij acties kunnen vaststellen of een kat een baasje heeft", vertelt Staatsbosbeheer. Daarnaast is ook de gemeente bezig met het onderwerp: “We verkennen of we het chippen van katten op kunnen nemen in de APV om twee redenen: dierenwelzijn én het belang van de unieke Texelse natuur”, stelt de gemeente.

Kosten

Welke aanpak er ook gekozen wordt, zoiets kost geld. "Gebaseerd op een eerder aanbod van Stichting Zwerfkatten Nederland, en enkele geschatte kostenposten, komen de kosten voor een 10-jarig programma uit op zo’n €400.000,-, indien gekozen wordt voor het herplaatsen van dieren. Bij het doden van de gevangen katten zijn de kosten circa €220.000,-. Daar bovenop komen nog de kosten van de diverse betrokken partijen van naar verwachting €25.000,- tot €75.000,-."

In totaal is daarmee €80.000,- tot €120.000,- van het budget gedekt

Voor de kosten is nog geen volledige dekking, zo blijkt ook uit de brief. "Namens de verzoekende partijen lijkt het in principe haalbaar om in de meest intensieve eerste vier jaren €10.000,- tot 15.000,- bij te dragen en daarna €7.000,- tot €10.000,-, inclusief de zelf te maken uren. In totaal is daarmee €80.000,- tot €120.000,- van het budget gedekt. Binnen het bestaande financieringsmodel van de natuurbeheerders en het nationaal park zien wij geen ruimte om het gehele benodigde budget bij elkaar te brengen. Aangezien de provincie verantwoordelijk is voor de uitvoering van N2000-beheerplannen vragen wij u met klem om op de kortst mogelijke termijn het opdrachtgeverschap voor de beoogde maatregelen op u te nemen en daarvoor ook het additioneel benodigd budget bij te dragen."

Weidevogels


Grutto - Tim Schipper 

Niet alleen grondbroeders in de duinen hebben last van de problematiek. Ook weidevogels zoals de grutto, kievit en scholekster hebben het zwaar. Ondanks de inspanningen van de boeren - gecoördineerd door De Lieuw - lukt het deze vogels te weinig om jongen groot te krijgen. Een positief neveneffect is dan ook dat de 'kattenproblematiek' lijkt te leiden tot een eensgezinde coalitie waarbij natuurorganisaties, LTO en De Lieuw schouder aan schouder optrekken. Arnold Langeveld van de LTO zegt daarover: "Een integrale aanpak op Texel vermindert de predatiedruk door verwilderde katten en rondzwervende huiskatten. Er is een situatie bekend van een gevolgde kat uit Oosterend die ‘s nachts in de natuurgebieden De Muy en De Slufter op jacht ging en ‘s ochtends weer lief snorrend voor de deur thuis zat te wachten op haar brokjes. Houd die katten in ieder geval ’s nachts binnen! Dat ondersteunt ook de inspanningen van agrariërs om de weidevogelstand op Texel te bevorderen."

Reactie Provincie

“We erkennen het probleem van zwerfkatten en verwilderde katten op Texel en de schade die zij aanrichten aan de vele, in een aantal gevallen beschermde, diersoorten. Veel van de natuurgebieden hebben het stempel Natura 2000, waardoor we via Europa ook verplicht zijn om soorten als de noordse woelmuis te beschermen. Samen met de gemeente en de andere partijen in het gebied gaan we dit probleem aanpakken. De aanpak zullen we nader afstemmen. De eerste stap is bewustwording en preventie.”

Verwilderde kat met noordse woelmuis in de Texelse duinen.
Afbeelding
De podcast van 28 maart 2024.
Podcast Texel deze Week 28 maart 2024 Algemeen 8 uur geleden
De kust bij paal 9 eind vorig jaar.
Inloopbijeenkomst onderzoek zuidwestkust Texel Algemeen 27 mrt, 11:00 1
Afbeelding
Diabetes Challenge 2024, wandelen om gezond te worden en te blijven Algemeen 27 mrt, 09:06
Afbeelding
Op zoek naar een leuke uitdaging?? Vacatures 26 mrt, 16:27 2
De schrijvers bij Bunker Texla.
Kennismaken met de Texelse geschiedenis Algemeen 26 mrt, 12:30 1
Afbeelding
Kunstlezing over Frans Hals bij Artex Cultuur 26 mrt, 10:15
Kikker
Kikker komt op bezoek in de bieb Algemeen 25 mrt, 20:11
Afbeelding
Tevoko-toernooi naar De Koog Sport 25 mrt, 14:30 3