Plan Energiebaai Planet Texel uit 2014 duikt ineens weer op

Het plan voor een "Energiebaai" werd in 2014 gepresenteerd als onderdeel van Planet Texel. Daarna verdween het naar de achtergrond. Ineens duikt het weer op in de discussie rond de Regionale Energie Strategie (RES). Naarmate het Rijk de druk voor duurzame opwekking van energie opvoert, nemen de zorgen over het Texelse landschap toe.

Heet hangijzer zijn met name de circa vijftien "zoeklocaties" in de concept RES als mogelijke plek voor windmolens op zonneweiden. Zoals de zandige dijk van de Prins Hendrikpolder. "Windmolens in een voor Texelaars afgesloten gebied?" werd op sociale media al een voorschot genomen op de voorlichtingsbijeenkomst over de RES afgelopen dinsdag.

“Het is niet van: hier gaat het gebeuren, maar hoe realistisch zijn deze zoekgebieden?”, probeerde Michiel Raats de kou uit de lucht te halen tijdens de presentatie van de concept RES.

Druk neemt toe

De druk neemt toe, het "bod" aan duurzame opwekking van energie in de regio door de achttien Noordkopgemeenten aan het Rijk moet uiterlijk juli 2021 worden gedaan. De opdracht is om dat te doen met bewezen technieken: zon- en windenergie. Biogas mag ook, maar wordt als marginaal beschouwd. En het moet op land worden opgewekt. “Energiebesparing is ook heel belangrijk, maar mag niet in het bod van de RES worden opgenomen”, zei wethouder Hennie Huisman dinsdagavond tijdens de presentatie ten overstaan van de raadscommissie.

Wat niet wegneemt dat de gemeente isolatie en innovatieve manieren van duurzame opwekking blijft stimuleren en waar mogelijk faciliteren, zei wethouder Huisman.

Complicatie

Ook op Texel kwamen zoekgebieden uit de hoge hoed

Complicerende factor is dat voorstellen in de RES bij de bevolking vandaan moeten komen, waarvoor zogeheten “ateliers” zijn gehouden. Uitkomsten waren onder meer dat zonnepanelen op daken, parkeerterreinen, bedrijventerreinen en drijvend de voorkeur hadden. Maar bijvoorbeeld niet in cultuurhistorische en andere waardevolle landschappen, natuur en nabij woongebieden. Met als regionale uitkomst voor zon het IJsselmeer als groot zoekgebied, langs de Afsluitdijk en (snel)wegen. En ook rond Schiphol.

Ook op Texel kwamen zoekgebieden uit de hoge hoed. Die stuitten eerder al op verzet van natuurorganisaties en Stichting Kernwaarden Texel (SKT), die wees op de strijdigheid van bijvoorbeeld windmolens en grote zonneweides met de Texelse kernwaarden, uitgangspunt voor (nieuw) beleid op Texel. Maar wethouder Huisman wees er op dat het Rijk had aangegeven dat bestaand beleid geen obstakel mag vormen om duurzame doelen te realiseren. Politici maken zich zorgen dat over hun hoofden heen over de RES zal worden besloten.

Raats gaf aan dat bij de keuzes nadrukkelijk naar de landschappelijke kwaliteiten en de leefbaarheid wordt gekeken. Maar ook: "Hoe worden de lusten en de lasten over de regio verdeeld en hoe kun je lokaal profiteren van de duurzaam opgewekte energie."

Vaag is de definitie van het kwetsbare “open landschap”, constateerde William Witte (TB). Oftewel: waar wel en waar geen zonnepanelen of windmolens? Ook daarvan moet de definitie lokaal nader worden bepaald.

Jur Schuiringa (VVD) wees er op dat ook commerciële partijen een claim leggen op bepaalde zoekgebieden, wat een conflict kan opwerpen met de zoekgebieden.

Manuel den Hollander van de Participatiecoalitie Noord-Holland, een samenwerking van energiecoöperaties en de natuurfederatie. “We steunen de RES, maar zijn ook kritisch. Niet alles is perfect gegaan. Maar we zien wel wat nieuws ontstaan. Een mooie impuls van 30 energieregio’s om er iets van te maken. De drempel ligt niet bij de techniek, maar bij de maatschappelijke acceptatie”, pleitte hij voor maximale lokale participatie aan de duurzame energieprojecten.”

Om draagvlak te krijgen stelt het Rijk dat minimaal sprake moet zijn van 50 procent lokaal eigendom en zeggenschap van de duurzame projecten. "Wat wordt precies bedoeld met lokale participatie?", vroeg Veronne Koot (TB). Volstaan een paar bemiddelde inwoners die investeren in een grote windmolen? Het Rijk geeft aan dat de gemeente zelf hiervoor de randvoorwaarde moet bepalen.

'We worden allemaal bedot' 

“We worden allemaal bedot”, veegde Kor Buitendijk van de landelijke organisatie Duurzaam Leefbaar de vloer aan met het concept van de Regionaal Energie Strategie (RES). 

“Het proces en de gekozen oplossingen zijn verkeerd, dit is het nieuwe Groningen”, doelde hij op afnamecontracten met de (data)industrie. “Want de stroom gaat niet naar huishoudens.” Kritisch was hij ook over de doelstelling om Texel in 2020 energieneutraal te maken. “Onzin, stop daarmee.”

Bottleneck is volgens Buitendijk onder meer de stroomverbinding onder het Marsdiep. “Die is krakkemikkig. U zult tot 2025 moeten wachten, tot die tijd staan de stroomkabels al roodgloeiend en zult u stroom moeten kopen”, doelde hij de planning van netbeheerder Liander.

Opwekking wat hem betreft niet op land, ook niet op landbouwgrond. “Gebruik voor opwekking álle daken. 50 procent is daarmee rendabel op te wekken.” Als alternatief had hij ook de energiebaai nabij Dijkmanshuizen van Planet Texel uit 2014 uit de la gehaald. “Gemaakt door de beste ontwerpers van Nederland met energie uit wind en zon. Het kan héél mooi zijn. Ook wil hij er “zonnezandbanken” aanleggen. Zijn visie is niet bescheiden: “Kies de windmolens zo groot mogelijk en zet ze zo ver mogelijk van woningen: 180 meter tiphoogte, 7,5 megaWatt opbrengst.”

Staat dat niet op gespannen voet met de natuurwaarden in de Waddenzee?, vroeg Elias Marseille (GL). Buitendijk: “Je moet het doen met respect voor de natuur en kunt die zelfs versterken. Het is niet zo dat er niets mag.”

Een stelling die wordt bevestigd door de aanleg van de zandige dijk van de Prins Hendrikpolder vorig jaar, ook deels in de Waddenzee. Met als compensatie wel de afsluiting van het nieuwe natuurgebied, een maatregel die voor veel Texel moeilijk verteerbaar is.