"Ze was een oorlogsslachtoffer"

Vasthoudend, koppig en één met haar omgeving. Het zijn een paar omschrijvingen van Neeltje Klumper (1909-1986) die tot haar dood in afzondering leefde op 'De Ruige Hoek' nabij Den Hoorn. Pip Barnard uit Oosterend publiceerde een boek over haar.

Het is een bijzonder en lezenswaardig boek met meerdere lagen geworden. Aan de ene kant bevat het boek - met de titel 'De Ruige Hoek' - tal van verhalen en anekdotes die Neeltje Klumper in de loop der jaren zelf op papier zette. Aan de andere kant wordt van lieverlee duidelijk welke verschrikkingen ze meemaakte tijdens de Georgische Opstand in 1945. Dat onderwerp mijdt ze zelf in haar verhalen het liefst zoveel mogelijk, maar gaandeweg het boek komt er toch steeds meer los en wordt duidelijk wat ze meemaakte in haar zo vertrouwde omgeving. "Ze is eigenlijk haar leven lang een oorlogsslachtoffer geweest", vertelt Pip.

Met elf jonge eendjes in haar hemd op zoek naar de ouders

Via zijn vader - dokter Leo Barnard - kwam hij jaren geleden in contact met Neeltje Klumper (geboren en getogen in De Koog) die als kind al eigenaardig was en een 'eigen wil' had. Dokter Barnard en Neeltje ontwikkelden een vriendschap die - zo staat beschreven in het boek - vreemd was en veelal zwijgend werd doorgebracht in haar huis op de hoek van de Rommelpot en de Oude Weg. Beiden hadden aan weinig woorden genoeg en moeten zich bij elkaar op hun gemak hebben gevoeld. Op het eind van haar leven gaf Neeltje aan dat ze haar verhalen graag in boekvorm zag verschijnen, waarna Pip in beeld kwam. Het duurde even voordat hij het vertrouwen had van de in afzondering levende vrouw, maar uiteindelijk kreeg hij haar verhalen en tekende Pip ook nog een paar persoonlijke verhalen uit haar mond op. Het kostte daarna tijd om alles uit te werken en te bundelen, maar volgens Pip was de tijd er nu - 75 jaar na de Georgische Opstand - rijp voor.

Executie

Het leed van Neeltje zat in de executie van haar man Frits Klumper op 6 april 1945, kort na het uitbreken van de Georgische Opstand. Neeltje en haar man woonden destijds al op De Ruige Hoek, zij het gedwongen in een woonwagen, omdat de Duitse bezetter het huis had gevorderd. In de vroege ochtend van 6 april 1945 werd Neeltje gedwongen in de bunkers in de duinen tegenover De Ruige Hoek de 's nachts afgeslachte Duitse soldaten te bekijken. Frits was op dat moment niet thuis en Neeltje bad dat hij weg zou blijven omdat de Duitsers uit waren op wraak. Toen ze hem toch zag naderen, zwaaide ze nog uit alle macht met een rode zakdoek voor het raam om hem te waarschuwen en probeerde ze op tijd buiten te zijn, maar ze was net te laat. Frits moest met de Duitsers mee en dat was de laatste keer dat Neeltje haar man zag. Zijn stoffelijk overschot werd later door haar zwager Sieme de Jager teruggevonden bij Loodsmansduin. Frits was dusdanig toegetakeld dat Neeltje zijn lichaam niet meer mocht zien. Ze hield er een levenslange hekel aan Duitsers aan over die ze tot haar dood consequent 'moffen' bleef noemen.

Eenzaat

Hoewel ze sinds 1931 getrouwd waren, wordt in het boek de vraag opgeworpen hoe lang Neeltje en Frits bij elkaar zouden zijn gebleven als de Georgische Opstand er niet was geweest. Neeltje was toch teveel een 'eenzaat' voor het huwelijk. De woorden apart en vreemd worden haar eveneens toegedicht. Al lezend komt Neeltje voor een buitenstaander gaandeweg toch over als een vrouw die ondanks een pantser naar buiten de nodige kwetsbaarheden en gevoeligheden had. Beschreven wordt bijvoorbeeld hoe ze op een dag elf jonge bergeendjes uit een emmer redt. Met de diertjes in haar hemd gaat ze naar het Hoornder Nieuwland waar ze net zo lang zoekt totdat ze de ouders heeft gevonden. Ze struint veel door haar omgeving, is niet te beroerd om opzichters en andere autoriteiten te slim af te zijn en ze heeft een broertje dood aan badgasten die in haar ogen niets van de natuur begrijpen. Al lezende ontstaat het beeld dat dieren en planten om haar heen geen vanzelfsprekendheden zijn, maar levende wezens waar ze zich oprecht mee verbonden voelt. De Ruige Hoek lijkt daarmee ook een plek te zijn waar Neeltje in al haar afzondering tot haar recht komt. Via het boek lukt het nu ook wat dichter bij haar te komen en wat meer van haar te begrijpen.

'De Ruige Hoek' is verkrijgbaar via de boekhandels op Texel en via www.texelpedia.nl. Het boek is rijk geïllustreerd door Sytske Dijksen die samen met haar man Adriaan op De Ruige Hoek woont.