Eckard Boot al 25 jaar boswachter zonder bos op Texel
Eckard Boot (46) uit Den Burg is alweer 25 jaar in dienst van Natuurmonumenten (NM) en bovendien al de vierde generatie van zijn familie die als boswachter op Texel actief is. We spraken met hem over de passie voor zijn werk, de rol van sociale media en de toekomst.
"Texel is één van de eerste plaatsen in Nederland waar NM actief was, met bijvoorbeeld mensen als Jac. P. Thijsse. Mijn overgrootvader was toen boer in De Waal. Omdat veldwachter Dirk Bruin niet kon fietsen, ging hij dan bij mijn overgrootvader voorop de transportfiets en raakte hij zo als boer betrokken bij het natuurbeheer en NM. Zelf ging ik van jongs af aan al mee met mijn vader (Gerrit Boot red.) en ome Kees. Als klein kereltje riet uit het veld rijden bij Dijkmanshuizen of buitendijks zandzakken vullen ter bescherming van de broedkolonie sterns. Mooi was het ook wanneer we het voorwerk gingen doen voor de excursies. Dan gingen we alvast nesten zoeken. Dan kijk je ver voor je uit en zie je hoe vogels opvliegen. Aan de manier waarop hij duikelt zie je of er al een nest is of niet. Het waren de eerste manieren waarop ik kennismaakte met het werk van boswachter."
Maar net als ieder kind moest Eckard gewoon naar school en toen hij klaar was met de Mavo volgde een jaar Havo. Daarna naar de bosbouwschool in Velp. Aangenomen worden op de bosbouwschool was in die tijd zeker geen automatisme, er moest gesolliciteerd worden. "Ik kreeg echter een brief van de directeur van NM over het feit dat ik onder andere al de vierde generatie was. Dat was geen kruiwagen om naar binnen te komen, dat was een vrachtwagen."
Op de bosbouwschool leerde Eckard van alles over bomen, bosbeheer en allerlei zaken die vreemd waren voor een 'boswachter zonder bos'. "In de gebieden van NM op Texel is natuurlijk weinig bos en dat was het gebied waar ik was opgegroeid. Ik moest ineens alle Latijnse namen van bomen uit mijn hoofd leren. Je kreeg nul les over grassen, weidevogels en natuurbeheer." Na de middelbare bosbouwschool ging hij in militaire dienst. In die tijd was het zo dat je uit dienst kon wanneer je een baan kreeg en die kans deed zich al snel voor. Op 1 mei 1994 trad hij in dienst bij NM voor 2,5 dag per week. "Ik had alles geleerd over bossen en had mijn diploma bosbeheer. Kennis waar je in de gebieden van NM op het eiland niet per se wat aan had. Ik had wel een rijbewijs, maar kon niet rijden zeg maar. Ervaring en basiskennis had ik van kinds af aan meegekregen, verder is er bij NM gelukkig volop aanbod van cursussen en kennisverbreding."
Van kantoorwerk was in die tijd nog amper sprake. Het was overall aan en de mouwen opstropen. "Je voerde uit. Zo verwijderden we zieke iepen of ging ik er op uit met de bosmaaier. Je was de hele winter riet aan het maaien bij Dijkmanshuizen. Dan was je 's avonds kapot en zo mak als een lammetje. Ik leerde onze gebieden van haver tot gort kennen, ieder slootje en weiland."
Ik ben niet tegen boeren. We hebben de boeren keihard nodig bij natuurbeheer
In 2000 werd zijn deeltijdfunctie een volledige baan. "Tot die tijd werkte ik bij Cleaning Texel en een aantal jaar bij Texelana als magazijnmeester tussen de wollen dekbedden. Dat waren totaal andere werkvelden waar ik in het dagelijks leven nog steeds profijt van heb."
Gaandeweg veranderde het werk bij NM, ook door de intrede van computers. Het team is groter geworden en het buitenwerk werd meer en meer uitbesteed. "Ik ben nu coördinator natuurbeheer en zit veel meer op kantoor. Ik ben aanspreekpunt voor NM op Texel. Jerome verzorgt de communicatie en Loran stuurt de vrijwilligers aan en het natuurbeheer. Ik ben betrokken bij diverse overleggen, projecten en activiteiten op Texel. Ik vind het prima dat ik niet meer altijd buiten ben, maar zorg wel dat er ruimte blijft om buiten te zijn."
Sociale media
Met de komst van de computers, volgde het internet en jaren later platforms als Twitter, Facebook en Instagram. Naast dat het veel voordelen biedt, is het voor mensen ook makkelijker om kritiek te leveren en dat gebeurde. Zo was er veel kritiek op projecten als Waalenburg, waar landbouwgrond moest wijken voor natuur. "Je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn, maar de toon is niet altijd prettig en soms zelfs grimmig. Er wordt heel hard geroepen dat er boerenland wordt afgepakt, maar als je in de historie kijkt hoeveel natuur er is verdwenen voor landbouw en verstedelijking, ook op Texel, dan is het maar een klein stukje dat weer natuur wordt. Want vergeet niet dat ook Waalenburg gewoon natuur was. Op bijvoorbeeld Facebook hoor je de 'Nee-schreeuwers' het hardst. Maar als ik in Waalenburg ben, spreek ik gelukkig ook veel mensen - toerist en Texelaar - die juist enthousiast zijn en vertellen hoe mooi ze het vinden worden. Dat doet me goed. En begrijp me niet verkeerd. Ik ben niet tegen boeren, verre van zelfs. We hebben de boeren keihard nodig bij natuurbeheer, we kunnen niet zonder ze. Op Texel hebben we circa veertig boeren die gronden van NM pachten. Ik begrijp LTO ook wel, zij spreken voor hun achterban, maar ik merk ook dat wanneer ik individueel spreek met boeren uit het gebied dat dit een heel andere toon heeft dan gesprekken met een overkoepelende organisatie. Waalenburg is een prachtige polder met weidevogels en unieke vegetatie. Het geeft iedereen ruimte. En het is nog niet af, dat vergeten mensen wel eens. Het duurt nog wel een paar jaar voor het waterpeil zo is als we het voor ogen hebben. "
In de kritiek dat NM wellicht teveel macht heeft kan Eckard zich niet vinden. "Ik vind dat we wel eens iets hoger van de toren zouden mogen blazen. Texel mag zich in zijn handen knijpen met een organisatie als Natuurmonumenten. We hebben niet alleen natuur, we zetten ons ook in voor cultuur zoals de eendenkooien, boerderij De Waddel, Fort de Schans en molen Het Noorden."
Drukker
Maar waar komt de kritiek dan vandaan? Gebeurde er wellicht teveel tegelijkertijd? Staatsbosbeheer was aan het dunnen, Natuurmonumenten had projecten als Waalenburg en De Bol en dan was er nog de dijkversterking. Ondertussen liet Jan van der Venis - voorzitter Nationaal Park - de vraag los of het geen goed idee was om het Nationaal Park over heel Texel uit te rollen. "Werk maakt ook werk. Het zand dat wij uitgroeven bij Waalenburg kon weer worden gebruikt bij de dijkversterking. Dingen vallen soms samen."
Volgens Eckard moeten we ook niet vergeten dat het toerisme sterk is toegenomen en dat dit verantwoordelijkheden met zich meebrengt. "Vroeger was het rustiger op het strand en broedden de strandlopers en de sternen daar. Nu is het drukker en dus tekort rust voor de vogels, waardoor ze verdwijnen op die plek. Die kunnen inmiddels terecht bij gebieden als het Wagejot, Utopia en Ottersaat. Het zijn stukken die zo zijn ingericht dat de vogels er rust hebben. Het lijken heel veel eilandjes, maar dat is niet zo. Grote stukken water vind je er niet, dat zou zorgen voor veel golven en afslag van de eilanden. De eilanden zitten veelal aan elkaar verbonden, waardoor het beheer buiten het broedseizoen ook makkelijker is. Kijk maar eens goed, dan zie je dat het eigenlijk bijna allemaal aan elkaar zit. Bij de aanleg van een dergelijk gebied, is er een hoop dat afgewogen moet worden. Hoe diep worden de waterpartijen? Voor de lepelaars is veertig centimeter de maximale diepte bijvoorbeeld om voedsel uit het water te kunnen halen, een jonge kluut heeft aan 5 cm al zijn handen vol en ga zo maar door. In het buitenland zijn ze erg geïnteresseerd in wat we hier doen. Vanuit Engeland, maar ook uit Groningen en Friesland."
Maar ook Eckard merkte wel dat de natuur zich niet zomaar laat sturen. "Buitendijks liggen De Schorren met de broedkolonie van de lepelaars. We hebben wel eens noordwesterstorm in het broedseizoen en dan dreigen de nesten weg te spoelen. Als oplossing hebben we de nesten wel eens een centimeter of tien opgehoogd met stro. Net genoeg om de nesten boven water te houden. Dat doet je toch goed. Ook heb ik eens foto's gemaakt van een lepelaarsnest dat met stormvloed wegspoelde. Eerst zat de lepelaar rustig op z'n nest, toen het water hoger en hoger werd ging hij staan en zie je de vogels steeds zenuwachtiger worden. Ze blijven het nest hoger maken en de jongen bij zich houden totdat het water te hoog werd. Toen pas verliet de lepelaar zijn nest en verschalkte vervolgens een zilvermeeuw het jong. Die fotoserie maakte veel los bij mensen. Dat willen ze niet zien en dan willen ze weten waarom je niet hebt ingegrepen. Maar ook dat is natuur."
Toekomst
Ondanks dat de boswachter al 25 jaar in dienst is, is hij voorlopig niet van plan om er de brui aan te geven. "Ik vind het geweldig, nog altijd. Van het noorden tot het zuiden. Van de eendenkooi tot Utopia. Er zijn nog genoeg uitdagingen, met het natuurcentrum De Marel in Waalenburg en de afronding van de rest van het project. Meer ondernemen, samenwerken en natuurinclusieve landbouw. Daarnaast bevalt het leven op Texel natuurlijk. Wie weet volgt wel een vijfde generatie boswachters. Nanda en ik hebben een dochter en een zoon, Marel (14) en Cor (8). De tijd zal dat leren, ik ga ze niet pushen. Tuurlijk geef ik ze iets mee, maar ze moeten vooral worden wat zij willen."
Job Schepers
